دندان نکروز در واقع دندانی است که مرده است. یعنی بخش داخلی و نرم آن (مغز یا پالپ دندان) از بین رفته است. این مشکل برگشت‌پذیر نیست. مغز دندان حالتی گوشتی دارد و دارای عروق خونی و اعصاب است. این بخش نرم توسط مینای دندان محافظت می‌شود. وقتی دندان دچار پوسیدگی یا جراحت می‌شود، ممکن است این بخش آسیب ببیند، عفونی شود و در نهایت از بین برود. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی علل ایجاد و روش‌های درمان دندان نکروز بپردازیم. در ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
برای دریافت مشاوره رایگان و تخصصی شماره خود را وارد نمایید
علل ایجاد دندان نکروز چیست؟ چرا دچار نکروز دندان می‌شویم؟
هنگامی که حفره‌ای در دندان ایجاد می‌شود یا ترک می‌خورد، باکتری‌ها می‌توانند وارد پالپ شده و باعث التهاب (پالپیت) شوند. دندان‌های شما تا حدودی توانایی بهبودی از پالپیت را دارند. اما در صورت عدم درمان، پالپیت منجر به نکروز خواهد شد. میتوان انواع پالپیت را به شکل زیر بیان کرد:
- پالپیت برگشت‌پذیر: اگر دندانپزشک آن را ترمیم و مهر و موم کند، خود به خود بهبود می‌یابد.
- پالپیت برگشت‌ناپذیر: التهاب پیشرفت می‌کند و دندان به خودی خود بهبود نمی‌یابد.
- نکروز دندان: بافت پالپ می‌میرد و دیگر قابل درمان نیست.
بیشتر بدانید : پوسیدگی دندان
در صورت عدم درمان، عفونت میتواند فراتر از پالپ برود و به فک، گردن و قفسه سینه گسترش یابد. این شرایط میتواند بسیار جدی باشد.
با توجه به موارد ذکر شده عوامل زیر باعث بروز دندان نکروز می‌شوند:
- حفره‌هایی که درمان نشده و به عمق دندان گسترش می‌یابند. زیرا باعث نفوذ باکتری به مغز دندان می‌شوند.
- ترک‌های دندان
- درمان‌های دندانپزشکی ناموفق
- تروما یا آسیب رسیدن به دندان
- فرسوده شدن مینای دندان
در صورت بروز هر یک از این شرایط، مراحل نکروز دندان به صورت زیر خواهد بود:
- ایجاد حفره یا آسیب رسیدن به دندان
- ورود باکتری‌ها از طریق سوراخ یا ترک دندان به بخش پالپ
- مبارزه پالپ سالم با باکتری‌ها
- بروز عفونت، تورم و درد
- قطع اکسیژن و تغذیه عصب دندان
- کاهش جریان خون‌رسانی به دندان یا توقف کلی آن
- از بین رفتن پالپ و بروز دندان نکروز
بیشتر بدانید : با دندان عقل پوسیده چه کنیم
علائم نکروز دندان چیست؟
دندان‌های ما دارای سه لایه مینا، عاج و پالپ هستند. پالپ داخلی‌ترین لایه است. باید خون‌رسانی مداوم داشته باشد. اگر هر چیزی باعث بروز اختلال در خون‌رسانی به دندان شود، شما متوجه دو علامت اصلی خواهید شد:
- درد: ناراحتی و درد اغلب اولین علامت دندان نکروز شده است. درد میتواند خفیف یا شدید باشد. این مسئله به دلیل عفونت و تورم داخل دندان ایجاد می‌شود. عفونت و التهاب به عصب پایه دندان فشار وارد می‌کند. در نتیجه دچار درد می‌شوید.
- تغییر رنگ: عدم خون‌رسانی به دندان باعث تغییر رنگ آن می‌شود. دندان ممکن است ابتدا زردرنگ شوید، سپس به خاکستری و در نهایت به رنگ سیاه تغییر پیدا کند.
بیشتر بدانید : دلایل سیاه شدن دندان
ممکن است علائم دیگری را نیز تجربه کنید، از جمله:
- طعم بد در دهان که ناشی از عفونت است
- زخم ملتهب روی لثه که نشان‌دهنده وجود آبسه است
- بوی بد از دندان
- تورم غشای پریودنتال اطراف دندان
دندان نکروز شده چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر دندانپزشک متوجه عفونت شود و به این مورد شک کند، احتمالاً شما را برای تشخیص بهتر به متخصص ریشه ارجاع می‌دهد. سپس از روش‌های زیر برای تشخیص دندان نکروز استفاده می‌شود:
- ضربه زدن به دندان: در این روش دندانپزشک به آرامی با ابزار مخصوص به دندان ضربه می‌زند تا احساس شما را ارزیابی کند.
- اشعه ایکس: همیشه برای تشخیص دقیق از شما خواسته می‌شود تا از دندان خود عکس بگیرید. عکس نشان می‌دهد که آیا در داخل دندان شما عفونت وجود دارد یا خیر.
- تست اندو آیس: در این آزمایش از یک اسپری سرد مخصوص استفاده می‌شود. مقداری از آن را روی تیپ Q اسپری می‌کنند. سپس باید به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه صبر کنید. اگر دندان به این آزمایش پاسخی نداد، احتمالاً مشکلی وجود ندارد. اگر درد بیش از ۱۰ ثانیه طول بکشد، مشخص است که پالپیت قابل‌توجهی وجود دارد که ممکن است به نکروز تبدیل شود.
- آزمایش گرم: در این روش یک منبع گرم مانند آب را در کنار دندان نگه می‌دارند تا واکنش دندان را به گرما ارزیابی کنند. این آزمایش شبیه به آزمایش سرد است. برخی از دندان‌ها ممکن است به گرما و برخی به سرما واکنش نشان دهند.
- تست پالپ الکتریکی (EPT): در این روش زنده بودن پالپ را با ارسال یک جریان الکتریکی تدریجی که به مرور افزایش پیدا می‌کند، ارزیابی می‌کنند. EPT عددی از ۰ تا ۸۰ را ثبت می‌کند. هر پاسخی قبل از ۸۰ نشان‌دهنده پالپ زنده است. در غیر این صورت پالپ مرده است و امکان دارد دندان به مرور نکروز شود.
آیا دندان نکروز بیماری رایجی است؟
نکروز پالپ یک بیماری شایع است، اما دقیقاً مشخص نیست که میزان شایع بودن آن چقدر است. شاید بتوان با توجه به تعداد عمل‌های کانال ریشه میزان شایع بودن آن را به صورت تقریبی تخمین زد. علت این امر هم آن است که جراحی کانال‌های ریشه اغلب برای درمان دندان نکروز انجام می‌شوند. انجمن دندانپزشکان آمریکا تخمین زنده است که سالانه ۱۵ میلیون عمل کانال ریشه انجام می‌شود.
عوارض احتمالی نکروز پالپ چیست؟
هنگامی که عفونت در پالپ گسترش می‌یابد، عوارضی رخ می‌دهد. اگر عفونت به نوک ریشه برسد میتواند باعث ایجاد چرک (آبسه) شود. آبسه دندان بسیار دردناک است.
سایر عوارض عبارت‌اند از:
- آنژین لودویگ: عفونت در بافت‌های نرم زیر زبان و گردن.
- مدیاستینیت: عفونت در فضای اطراف اندام‌های قفسه سینه.
- استئومیلیت فک: نوعی عفونت استخوان فک.
روش درمان دندان نکروز چیست؟
پس از مرگ بافت پالپ، دندانپزشک شما باید آن را خارج کند. این کار از گسترش عفونت و ایجاد آسیب بیشتر جلوگیری می‌کند. گزینه‌های درمان عبارت‌اند از:
- جراحی کانال ریشه یا اپیکواکتومی: دندانپزشکان عمومی و اندودنتیست‌ها جراحی کانال‌های ریشه را انجام می‌دهند. آنها پالپ را جدا می‌کنند، ریشه را تمیز می‌کنند، سپس کانال خالی ریشه را با مواد مخصوص پر می‌کنند. پس از گذشت چند هفته از ترمیم دندان، دندانپزشک معمولاً روی دندان شما را با روکش می‌پوشاند.
بیشتر بدانید : عصب کشی دندان
- کشیدن دندان: در برخی موارد هم میتوان دندان را کشید. تصمیم در مورد پر کردن دندان یا کشیدن آن با توجه به توضیحات دندانپزشک باید صورت بگیرد.
همچنین ممکن است دندانپزشک شما برای کمک به جلوگیری از گسترش عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز کند، به خصوص اگر مجبور باشید برای عمل کانال ریشه صبر کنید. اما آنتی بیوتیکها نمی‌توانند به عنوان راه حل درمانی استفاده شوند.
- پر کردن: ممکن است دندانپزشک پیشنهاد دهد که حفره‌های موجود پر شود تا از پوسیدگی بیشتر دندان جلوگیری شود. این گونه میتوان باقی دندان را نجات داد.
- حذف پالپ: این روش برای زمانی استفاده می‌شود که امکان نجات دادن پالپ وجود ندارد. در طول این عمل، دندانپزشک یک سوراخ کوچک در دندان ایجاد می‌کند و به صورت دستی پالپ مرده را خارج می‌کند. این کار همراه با جراحی کانال ریشه انجام می‌شود.
- جایگزینی دندان: بسته به شدت نکروز شدن دندان، دندانپزشک ممکن است کل دندان را بردارد. با توجه به بودجه و ترجیحات خود می‌توانید برای دندان از دست رفته جایگزین بگذارید. در این زمینه باید با دندانپزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بدانید : جایگزینی دندان با ایمپلنت
روش‌های پیشگیری از دندان نکروز چیست؟
با رعایت موارد زیر می‌توانید از بروز پوسیدگی و آسیب به دندان جلوگیری کنید و دندان خود را سالم نگه دارید:
- دو بار در روز مسواک بزنید.
- هر روز نخ دندان بکشید.
- برای تمیز کردن تخصصی دندان‌ها و معاینات و چکاپ به صورت منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید و هر گونه علائم جدید، درد، حساسیت و… را فوراً به دندانپزشک اطلاع دهید.
- اگر در خواب دندان قروچه می‌کنید، از محافظ دندان یا نایت گارد استفاده کنید تا دندان در اثر فشار ترک نخورد یا نشکند.
برای دریافت مشاوره رایگان همین حالا تماس بگیرید
سخن نهایی
در این مقاله به بررسی دندان نکروز پرداختیم و علائم، روش تشخیص، درمان و پیشگیری از آن را توضیح دادیم. بهتر است در صورت بروز هر گونه مشکل در دندان فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید تا از بروز این مشکل و بدتر شدن آن جلوگیری کنید. زیرا وقتی مغز دندان بمیرد، دیگر همانند قبل نخواهد بود و حتی ممکن است نیاز باشد که دندان را بکشید.
سؤالات متداول
۱- اگر دندان نکروز درمان نشود، چه خطراتی دارد؟
در صورت عدم درمان ممکن است عوارضی همچون عفونت، آبسه و از دست دادن دندان را تجربه کنید.
۲- آیا نکروز شدن دندان قابل پیشگیری است؟
بله با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک میتوان از بروز این مشکل جلوگیری کرد.
۳- آیا نکروز دندان دردناک است؟
دندان نکروز میتواند دردناک باشد، اما شدت درد بسته به فرد متفاوت است. برخی از افراد ممکن است اصلاً درد نداشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است دندان درد شدید را تجربه کنند.
۴- نکروز دندان چقدر میتواند دوام بیاورد؟
دندانی که نکروز شده است میتواند سالها دوام بیاورد، اما احتمال ترک خوردن یا شکستن آن بیشتر از دندان سالم است.
۵- آیا میتوان دندان نکروز را نجات داد؟
بله، در اکثر مواقع میتوان دندان نکروز شده را با درمان ریشه نجات داد.
۶- میزان موفقیت درمان ریشه برای نکروز دندان چقدر است؟
میزان موفقیت درمان ریشه بسیار بالاست. میزان موفقیت بالای ۹۵% است.
۷- هزینه درمان ریشه چقدر است؟
هزینه درمان ریشه با توجه به محل دندان و دستمزد دندانپزشک متفاوت است.
۸- اگر برای نکروز دندان درمان ریشه انجام ندهم چه اتفاقی می افتد؟
اگر برای دندانی که نکروز شده است، درمان ریشه انجام ندهید، احتمالاً دندان عفونی می‌شود و در نهایت باید آن را بکشید.
۹- آیا میتوان روی دندان نکروز شده تاج یا بریج نصب کرد؟
بله، پس از انجام درمان ریشه، میتوان تاج یا بریج روی دندان نکروز شده قرار داد.
۱۰- بهترین راه برای مراقبت از نکروز دندان چیست؟
بهترین راه برای مراقبت از دندان نکروز این است که دو بار در روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید و برای معاینات و تمیز کردن منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
