مسواک بین دندانی چیست؟

فهرست مطالب

صدها سال است که مسواک زدن دندان ها یکی از اصلی ترین موارد مراقبت از دهان و دندان محسوب می شود و بیماران به طور کلی دلیل اهمیت این کار را درک کرده اند. اما تمیز کردن بین دندانی مفهوم نسبتاً جدیدی از این نظر است. ممکن است دندانپزشک تان استفاده از مسواک بین دندانی را به شما توصیه کرده باشد یا شاید در قفسه های داروخانه یا فروشگاه ها این مسواک های باریک و بامزه را دیده باشید. در حالیکه استفاده از مسواک های بین دندانی (اگر فضای بین دندانی  فرد اجازه ‌دهد) آسان ‌تر از نخ دندان است اما اکثر افراد با این ابزار جدید دندانی آشنایی کافی ندارند و ممکن است به چشم یک وسیله غیر ضروری و فانتزی به آن نگاه کنند.

بر اساس دستورالعمل های پیشرفته ای  که اخیرا توسط فدراسیون پریودنتولوژی اروپا منتشر شده است، ارائه ابزارهای مناسب و آموزش نحوه استفاده از آنها به بیماران، اولین گام برای درمان مشکلات دهان و دندان است. آگاهی از عملکرد و مزایای مسواک‌ های بین دندانی و یادگیری نحوه صحیح استفاده از آنها می تواند تحول چشمگیری در روال مراقبت از دندان ها و همچنین سلامت آنها ایفا کند. بنابراین توصیه می کنیم مطلب امروز ما را تا پایان دنبال نمایید. چون هر آنچه لازم است در مورد مسواک بین دندانی بدانید، در بخش های زیر گردآوری شده است.

بیشتر بدانید : روش صحیح مسواک زدن

کاربرد مسواک بین دندانی

مسواک بین دندانی، ابزاری برای تمیز کردن بین دندان هایی است که به دلیل بیماری پریودنتال یا سایر دلایل دارای شکاف های بزرگ (فاصله های مثلثی شکل) هستند. مسواک های بین دندانی با از بین بردن تکه های غذا و پلاک بین دندان ها به پیشگیری از بیماری لثه کمک می کنند. آنها دارای سرهای کوچک پرزدار هستند که برای تمیز کردن بین دندان های شما طراحی شده اند و در عرض های مختلف متناسب با اندازه شکاف ها هستند. می توانید آنها را از داروخانه ها و سوپرمارکت ها خریداری کنید. مسواک‌های بین دندانی می توانند برای تمیز کردن بین دندان ها، زیر بریج های دندانی، براکت ها و سیم های ارتودنسی، اطراف ایمپلنت و فضاهای باز که دیگر دندان ندارند، به کار روند.

بیشتر بدانید : ارتودنسی دندان

اهمیت استفاده از مسواک بین دندانی

پلاک ها و ذرات غذا می توانند بین دندان ها و زیر خط لثه گیر کنند. آنها در طولانی مدت ممکن است باعث بیماری لثه و پوسیدگی دندان شوند و متأسفانه در فضاهایی جمع می‌ شوند که مسواک به آنها دسترسی ندارد. شما با مسواک زدن ساده نمی توانید تمام سطوح دندان ها را تمیز کنید زیرا مسواک معمولی فقط سطح جلویی و عقبی دندان را تمیز می کند. در واقع حدود ۴۰ درصد سطوح دندان ها شامل شکاف‌ های بین دندانی است. به همین دلیل است که استفاده از ابزارهای پاکسازی فضای بین دندان ها مانند نخ دندان و مسواک اینتردنتال (بین دندانی) توصیه می شود؛ خصوصا برای افرادی که بریج یا ارتودنسی ثابت دارند. اما همچنان درصد بسیار بالایی از افراد فقط به مسواک زدن اکتفا می کنند.

بیشتر بدانید : مسواک مناسب کامپوزیت و لمینت دندان

یک نظرسنجی‌ تلفنی از ۱۰۰۰ نفر در سال ۲۰۲۰ نشان داد که از هر ۱۰ نفر، ۸ نفر ادعا می کنند که حداقل دو بار در روز دندان‌های خود را مسواک می‌ زنند. با این حال، نرخ رعایت منظم بهداشت بین دندانی حداکثر ۲۱ درصد گزارش شد. یعنی حدود ۸۰ درصد از مصاحبه شوندگان از نخ دندان برای تمیز کردن ناحیه بین دندانی شان استفاده نمی کردند. یکی از علل عدم استفاده منظم از نخ دندان، دشوار بودن استفاده از نخ دندان و خونریزی و التهاب لثه است. مسواک بین دندانی در مقایسه با نخ دندان، گزینه مناسب تری برای پاکسازی فضاهای بین دندانی شماست زیرا استفاده از آن آسان ‌تر است و بررسی‌ ها نشان می ‌دهد که در تمیز کردن نواحی بین دندانی موثرتر عمل می کند. شما با استفاده منظم از یک مسواک بین دندانی و تمیز کردن صحیح فضاهای بین دندان هایتان می توانید به پیشگیری از بیماری لثه و حفظ سلامت لثه ها و دندان هایتان کمک کنید. همچنین مسواک های بین دندانی برای ماساژ دادن لثه ها و بهبود خون رسانی به بافت لثه نیز به کار می روند.

بیشتر بدانید : ایمپلنت دندان

انواع مسواک بین دندانی

 مسواک‌ های بین دندانی انواع مختلفی دارند که شما با توجه به میزان بودجه، اولویت‌ های شخصی و وضعیت سلامت دهان و دندان هایتان می توانید نوع مناسب خودتان را انتخاب کنید.

مسواک دستی

مسواک بین دندانی دستی، ساده ترین، رایج ترین و ارزان ترین نوع مسواک بین دندانی است و در تمام داروخانه ها در دسترس می باشد. هر یک از این مسواک ها بین ۲ تا ۴ هفته قابل استفاده هستند و پس از آن باید دور انداخته شوند. آنها یک سر کوچک و باریک با فرچه ریز و مخروطی شکل (شبیه شیشه شور) دارند. فرچه آنها می تواند نرم، متوسط و زبر باشد. این مسواک ها همانطور که از نام شان پیداست، باید به صورت دستی مورد استفاده قرار بگیرند.

مسواک الکتریکی

مسواک های بین دندانی می توانند الکتریکی نیز باشند. قیمت آنها نسبت به نوع دستی بالاتر است اما در مقابل، پاکسازی دقیق تری انجام می دهند. استفاده از آنها راحت تر و سریع تر از نوع دستی است. این مسواک ها تنها با فشار دادن یک دکمه در کمتر از یک دقیقه تمام فضاهای بین دندانی و زیر خط لثه را تمیز می کنند. بسیاری از مسواک های الکتریکی دارای سرهای یدک بین دندانی هستند. همچنین می توانید مسواک بین دندانی الکتریکی را به صورت جداگانه نیز خریداری نمایید.

روش استفاده از مسواک بین دندانی

همانطور که گفتیم استفاده از مسواک بین دندانی آسان ‌تر و موثرتر از نخ دندان است. با اینحال لازم است با روش صحیح استفاده از آن آشنا شوید.

انتخاب مسواک مناسب

مسواک های بین دندانی در اندازه های مختلف وجود دارند. اندازه ای را انتخاب کنید که به راحتی بین دندان هایتان قرار گیرد و نیازی به فشار دادن مسواک نباشد. در غیر این صورت ممکن است به بافت لثه خود آسیب وارد کنید. علاوه بر این بسته به فضای بین دندان ‌ها ممکن است به مسواک‌ های بین دندانی با اندازه ‌های مختلف برای دندان ‌های جلو و عقب نیاز داشته باشید. برای انتخاب مسواک مناسب می توانید با دندانپزشک خود مشورت کنید یا اندازه های مختلف را آزمایش کنید تا ببینید کدامیک به راحتی بین فضاهای اطراف دندان شما قرار می گیرد. در اکثر موارد توصیه می شود از یک مسواک بین دندانی با برس نرم یا متوسط استفاده نمایید.

بیشتر بدانید : نحوه مسواک زدن و کشیدن نخ دندان در طول ارتودنسی دندان

نحوه استفاده از مسواک بین دندانی

استفاده از مسواک های بین دندانی برای تمیز کردن بین دندان ها بسیار ساده است.

• پس از انتخاب یک مسواک بین دندانی با سایز مناسب، آن را بین انگشت شست و اشاره نگه دارید.
• مسواک را بین شکاف دندان های خود، نزدیک به لثه قرار دهید.
• با استفاده از یک فشار ملایم، مسواک را بین دندان ها فشار دهید و به آرامی مسواک را به صورت داخل و خارج چند بار حرکت دهید.
• مسواک را بردارید و هر گونه باقی مانده از آن را پاک یا بشویید، سپس به سراغ سایر فواصل بین دندانی بروید.

 توصیه می کنیم زمانی که می خواهید از مسواک های بین دندانی استفاده کنید، جلوی آینه بایستید. به این ترتیب می توانید ببینید که چه کاری انجام می دهید و مطمئن شوید که در مسواک را در جای درستی قرار می دهید. این کار همچنین به شما کمک می کند تا هیچ دندانی را از قلم نیندازید!

اگر دندانپزشک شما مسواک های بین دندانی را برای مواردی غیر از تمیز کردن بین دندان های شما مانند اطراف بریج دندان یا ارتودنسی توصیه کرده است، از او بخواهید نحوه استفاده از آنها را به شما نشان دهد.

بیشتر بدانید : خمیر دندان و مسواک مناسب ایمپلنت دندان

 برای استفاده از مسواک بین دندانی در قسمت عقب دهان ممکن است لازم باشد کمی برس را خم کنید تا نوک آن بر روی بافت‌های نرم سمت مقابل دهان تأثیر نگذارد و در نتیجه از آسیب رساندن به آنها جلوگیری شود.

برای استفاده صحیح به نکات زیر نیز توجه کنید:

• هرگز از زور استفاده نکنید: به یاد داشته باشید هرگز از زور برای جابجایی برس در جای خود استفاده نکنید. برس مسواک باید کاملا سفت و محکم اما به راحتی در فضای بین دندان ها جای بگیرد. ممکن است لازم باشد از برس هایی با اندازه های مختلف در نواحی مختلف دهان خود استفاده کنید.
• برس را به سمت عقب و جلو بکشید: هر فضای بین دندانی را با حرکات رفت و برگشتی ملایم، ۲ تا ۳ بار مسواک بین دندانی بکشید تا  ذرات غذا را از بین ببرید و باکتری ها و پلاک ها را پاک کنید.
• هر روز از آن استفاده کنید: در حالت ایده آل، پس از مسواک زدن دندان های خود در ابتدا و انتهای روز یا حداقل یک بار در روز از این روش ساده استفاده کنید.
• مسواک های بین دندانی خم شده را دور بریزید: مسواک های بین دندانی باید به طور مرتب تعویض شوند، به خصوص اگر در طول فرآیند مسواک زدن خم شده باشند.

مدت زمان استفاده از مسواک بین دندانی

مدت زمان استفاده از مسواک بین دندانی به جنس برس مسواک، تعداد دفعات استفاده در روز و تعداد فواصل دندانی بستگی دارد که آنها را با مسواک بین دندانی تمیز می کنید. واضح است که اگر از مسواک بین دندانی برای تمام دهان تان استفاده کنید، طول عمر کوتاه تری خواهد داشت. به طور کلی مدت ماندگاری مسواک های بین دندانی از مسواک های معمولی کمتر است و به طور متوسط می تواند چیزی بین ۱ هفته تا ۴ هفته باشد.

مزایای استفاده از مسواک بین دندانی

مسواک های بین دندانی در از بین بردن پلاک بین دندانی بسیار عالی هستند و اندازه‌های متنوع آنها امکان دسترسی به نواحی مختلف دهان را فراهم می‌کند. در زیر به مهم ترین مزایای استفاده از مسواک بین دندانی اشاره می کنیم.

پاک کردن بهتر دندان ها و حفاظت از لثه

مسواک های بین دندانی، فواصل بین دندانی دور از دسترس و زیر خط لثه را با ملایمت و به طور دقیق تمیز و پاکسازی می کنند. بنابراین به تقویت بهداشت دندان ها و محافظت از سلامت لثه کمک می نمایند.

کاهش خطر اختلالات دهانی و دندانی

تمیز شدن کامل و دقیق دندان ها با مسواک بین دندانی باعث کاهش خطر اختلالات دهانی و دندانی مانند پوسیدگی دندان، عفونت دندان، التهاب و خونریزی لثه و بیماری پریودنتال خواهد شد.

کاهش ترشحات دهانی و بوی نامطبوع دهان

باقی ماندن بقایای غذا و جمع شدن پلاک ها در زیر خط لثه و بین دندان ها می تواند باعث پوسیدگی دندان و عفونت لثه شود. در اینصورت شما متوجه ترشح چرک از لثه ها، ایجاد آبسه و بوی نامطبوع دهان خواهید شد. استفاده از یک مسواک بین دندانی می تواند ریسک بروز این موارد را به حداقل برساند.

کاهش هزینه های درمانی دندانی در آینده

مسواک های بین دندانی می توانند به ارتقاء سلامت دهان و دندان کمک کنند؛ این بدان معناست که شما مشکلات دندانی کمتری را در آینده تجربه خواهید کرد و هزینه های درمانی دندانی تان نیز به همین نسبت کاهش می یابد.

موانع استفاده از مسواک بین دندانی

تا اینجا متوجه شدید که استفاده از مسواک بین دندانی یک روش عالی و بسیار موثر برای از بین بردن پلاک ها و ذرات مواد غذایی جمع شده بین فواصل دندانی است. اما چه چیزی باعث می‌ شود که علی رغم مزایای متعدد مسواک بین دندانی، آنقدرها که باید مورد استفاده قرار نگیرد.

در زیر به مهم ترین موانع استفاده از مسواک بین دندانی می پردازیم.

عدم آگاهی در مورد مسواک بین دندانی

عمده ترین دلیلی که باعث می شود افراد از مسواک بین دندانی استفاده نکنند، آن است که در مورد آن آگاهی کافی ندارند. آنها نمی دانند که مسواک بین دندانی دقیقا چیست، چه کاربردی دارد و شاید اصلا ندانند چنین ابزار دندانی وجود دارد.

احساس درد و حساسیت لثه

خیلی از افراد به خاطر وارد آوردن فشار بیش از حد در هنگام استفاده از مسواک بین دندانی دچار درد و حساسیت لثه می شوند. به همین دلیل دیگر از آن استفاده نمی کنند و حتی به بقیه نیز توصیه می کنند که به سراغ آن نروند. لازم است توجه داشته باشید که احساس درد و حساس شدن لثه ها به دنبال استفاده از مسواک بین دندانی به خاطر روش نادرست استفاده از آن است و در صورت استفاده صحیح، شما نباید هیچ گونه درد و ناراحتی را تجربه کنید.

عدم علاقه به استفاده از مسواک بین دندانی

بعضی از افراد نیز به استفاده از نخ دندان عادت کرده اند و علاقه ای ندارند وسیله جدیدتری مانند مسواک بین دندانی را امتحان کنند. آنها با نخ دندان راحت هستند و حتی در صورت توصیه دندانپزشک نیز به استفاده از آن ترغیب نمی شوند.

راهکارهای افزایش استفاده از مسواک بین دندانی

از آنجایی که استفاده از مسواک بین دندانی می تواند بسیار موثرتر و آسان تر از نخ دندان باشد، منطقی است که دندانپزشکان و کارشناسان سلامت دهان و دندان به دنبال راهکارهایی برای افزایش استفاده از آن باشند. در زیر به چند راهکار موثر اشاره می کنیم.

آموزش صحیح استفاده از مسواک بین دندانی

آموزش دادن نحوه صحیح استفاده از مسواک بین دندانی توسط دندانپزشکان و متخصصان بهداشت دهان و دندان، اولین و مهم ترین گام برای افزایش استفاده از این ابزار کارآمد است. زیرا درصد زیادی از افراد به خاطر عدم آشنایی با روش استفاده از مسواک های بین دندانی اصلا به سراغ آنها نمی روند.

استفاده از مسواک بین دندانی با طعم مطبوع

در دسترس بودن مسواک های بین دندانی با طعم های مطبوع مانند نعناع باعث افزایش رغبت افراد به استفاده از آن خواهد شد. زیرا تجربه حس خنک و نفس خوشبو پس از استفاده از مسواک بین دندانی تا چند ساعت همراه فرد خواهد بود.

تشویق به استفاده از مسواک بین دندانی

متأسفانه تشویق و تبلیغ کافی برای استفاده از مسواک های بین دندانی وجود ندارد. شما در تمام داروخانه ها و مراکز دندانپزشکی حداقل یک عکس و تصویر تبلیغاتی در مورد نخ دندان مشاهده می کنید اما در اکثر موارد هیچ گونه تشویقی برای استفاده از مسواک بین دندانی صورت نمی گیرد. در صورتی که با توجه به بررسی های متعدد مشخص شده که این ابزار دندانی به مراتب موفق تر و موثرتر از نخ دندان عمل می کند. دندانپزشکان با تشویق بیماران خود برای استفاده از مسواک های بین دندانی می توانند در زمینه افزایش استفاده از این محصول گام مهمی بردارند.

نتیجه گیری

در مطالب بالا به اهمیت استفاده از مسواک بین دندانی پرداختیم و توضیح دادیم که مسواک بین دندانی وسیله ای شبیه مسواک با کارایی مشابه نخ دندان است که برای پاک کردن بقایای مواد غذایی و پلاک بین دندان ها به کار می رود و می تواند در ارتقاء سلامت دندان ها و لثه ها مانند کاهش احتمال پوسیدگی، بیماری لثه، بوی بد دهان و … موثرتر از نخ دندان باشد. با توجه به https://www.sciencedirect.com شواهد حاصل از بررسی های انجام شده، از استفاده از مسواک بین دندانی در کنار مسواک معمولی حمایت می کنند. در واقع هنگامی که مسواک بین دندانی و مسواک معمولی در کنار یکدیگر به کار بروند، می توانند نسبت به مسواک زدن به تنهایی یا مسواک زدن به همراه کشیدن نخ یا استفاده از خلال دندان، پلاک بیشتری را از بین ببرند. برای بهداشت مطلوب دهان، مسواک بین دندانی باید حداقل سه بار در هفته استفاده شود و به عنوان بخشی از روال روزانه بهداشت دهان و دندان گنجانده شود. با اینحال به دلیل اطلاع رسانی ضعیف و عدم آگاهی اکثر مردم از کاربردها و مزایای مسواک بین دندانی، این ابزار دندانی فوق العاده مفید آنقدرها که باید مورد استقبال و مصرف عموم قرار نمی گیرد. بنابراین مهم ترین کاری که لازم است انجام شود اطلاع رسانی گسترده در مورد مسواک های بین دندانی و آموزش نحوه استفاده از آنها به عموم مردم است.