اگر کودک شما هنگام تماس چیزهای سرد، گرم یا شیرین با دندان یا دندان هایش از درد شکایت می کند، ممکن است به این معنی باشد که او پالپیت دارد. پالپیت به معنای التهاب پالپ است و علت اصلی آن حفره های درمان نشده (پوسیدگی دندان) می باشد. این حساسیت دندان معمولاً اولین علامتی است که نشان می دهد کودک شما ممکن است پوسیدگی داشته باشد. اگر در معاینه دندانپزشکی مشخص شود که فرزند شما پوسیدگی دندان دارد که بر روی پالپ تاج دندان تأثیر گذاشته است، دندانپزشک ممکن است توصیه کند که پالپوتومی انجام دهید. اما پالپوتومی شامل چه چیزی است و چگونه انجام می شود؟ در این مطلب به طور کامل با این روش درمان پالپ دندان، مراحل، مزایا و معایب آن آشنا خواهید شد.
برای دریافت مشاوره رایگان کلیک کنید
پالپوتومی چیست؟
پالپوتومی یک روش دندانپزشکی است که برای نجات دندان های پوسیده و عفونی استفاده می شود. اگر شما یا فرزندتان یک حفره شدید به علاوه عفونت در پالپ دندان (پالپیت) داشته باشید، دندانپزشک تان ممکن است پالپوتومی را به شما توصیه کند. این روش همچنین زمانی توصیه می شود که ترمیم یک حفره عمیق، پالپ زیر آن را در معرض دید قرار دهد و آن را در برابر عفونت باکتریایی آسیب پذیر کند. با پالپوتومی، پالپ از قسمت تاج دندان برداشته می شود. پالپ دندان، داخلی ترین قسمت دندان است که توسط مینای دندان احاطه شده است که بالای خط لثه می بینید.
https://www.healthline.com/health/dental-and-oral-health/pulpotomy
یک دندان عمیقا پوسیده می تواند باعث التهاب، تحریک یا عفونت در پالپ دندان شود. این مسئله می تواند زندگی دندان را در معرض خطر قرار دهد، به علاوه بر لثه ها و نواحی اطراف دهان تأثیر می گذارد.
اگر دندان شما دارای عفونت عمیق است که به ریشه یا نزدیک آن کشیده شده است، ممکن است به جای پالپوتومی، کانال ریشه توصیه شود. روش های کانال ریشه (عصب کشی) تمام پالپ دندان را به علاوه ریشه ها خارج می کند.
چه افرادی نیاز به پالپوتومی دارند؟
پالپوتومی می تواند برای افراد زیر، گزینه درمانی مناسبی باشد:
- پالپوتومی در مواردی به کار می رود که پالپ آلوده و عفونی فقط در قسمت تاج دندان است و امکان احیاء دندان وجود دارد.
- کودکانی که از سلامت کامل بدنی برخوردار هستند و نیاز به درمان پالپ در قسمت تاج دندان دارند، کاندید مناسبی برای این روش می باشند. پالپوتومی برای کودکان و نوجوانانی که به مشکلات سلامتی نظیر ضعف سیستم ایمنی، بیماری های عفونی، لوسمی، تومور و دیابت کنترل نشده مبتلا هستند، توصیه نمی شود.
- از آنجا که پالپوتومی غالبا روی دندان های شیری کودکان انجام می شود، به آن عصب کشی دندان شیری نیز می گویند. با اینحال این روش می تواند برای دندان های دائمی نوجوانان و بزرگسالان نیز به کار رود.
مراحل پالپوتومی دندان
در اغلب موارد دندانپزشک قبل از انجام پروسه های دندانپزشکی با اشعه ایکس از دندان ها عکسبرداری می کند تا از گزینه درمانی مناسب مطمئن شود. مراحل پالپوتومی به شرح زیر است.
- دریافت بی حسی یا آرامبخشی: اگر قرار باشد پالپوتومی در بزرگسالان انجام شود، ناحیه مورد نظر به طور موضعی بی حس می شود. در مورد کودکان کم سن و سال اغلب از روش آرام بخشی یا سدیشن استفاده خواهد شد.
- برداشتن بخش های پوسیده: دندانپزشک با استفاده از دریل دندانپزشکی، مینا و عاج دندان را سوراخ می کند تا به قسمت پالپ برسد. پس از سوراخ کردن سقف پالپ، خونریزی اتفاق می افتد. این نشان می دهد که پالپ هنوز سالم است. در اینصورت خونریزی کنترل شده و قسمت های عفونی و آلوده پالپ برداشته می شود. اگر محفظه پالپ پر از چرک بوده یا خالی و خشک باشد، دندانپزشک نمی تواند پالپوتومی را ادامه دهد. آنگاه باید پالپکتومی یا کشیدن دندان را انجام دهد.
- پر کردن پالپ: هنگامی که خونریزی متوقف شد، پالپ رادیکولار درمان می شود و با داروی خاصی پوشانده می شود. این دارو معمولاً فرموکرزول، سولفات آهن یا سنگدانه تری اکسید معدنی (MTA) است. دندانپزشک شما همچنین ممکن است استفاده از لیزر را به جای داروها برای درمان پالپ انتخاب کند، زیرا پالپوتومی انجام شده با لیزر دارای میزان موفقیت بسیار بالایی است.
- روکش کردن: پس از انجام این کار، محفظه پالپ دندان با اکسید روی اوژنول (ZOE) یا پایه دیگری مهر و موم می شود. سپس دندان بازسازی می شود. این کار معمولا با روکش فولادی ضد زنگ (استیل) انجام می شود تا علاوه بر محافظت از دندان به جویدن راحت تر فرد کمک کند.
بیشتر بدانید : تفاوت پالپوتومی و پالپکتومی
مزایا
استفاده از روش پالپوتومی در دندانپزشکی برای درمان پالپ دندان با مزایای زیر همراه است.
- بخش سالم دندان، دست نخورده باقی می ماند.
- پالپوتومی دندان شیری به حفظ دندان شیری آسیب دیده و جلوگیری از کشیدن آن کمک می کند. همانطور که می دانید کشیدن دندان شیری می تواند باعث جابجایی دندان ها و در نتیجه رویش دندان های دائمی نامرتب و شلوغ شود.
- پالپوتومی باعث بازیابی عملکرد دندان شیری و حفظ فضای لازم برای رشد دندان های دائمی می شود.
- در مقایسه با عصب کشی، یک درمان کمتر تهاجمی و مقرون بصرفه است.
- نرخ موفقیت بالایی دارد. بررسی ها نشان می دهد که میزان موفقیت پالپوتومی در یکسال حدود ۹۴ درصد و در دو سال ۹۲ درصد است.
- موادی که برای پر کردن پالپ به کار می روند، از تحلیل ریشه دندان شیری جلوگیری می کنند و اجازه می دهند که دندان های دائمی زیرین به خوبی رشد کنند. در واقع این مواد به تدریج جذب بدن می شوند تا دندان های دائمی بدون هیچ مشکلی رویش داشته باشند.
- این روش هم برای دندان های شیری کودکان مناسب است و هم برای دندان های دائمی بزرگسالان؛ چندین مطالعه نشان داده اند که این روش می تواند به طور موثر در بزرگسالان و کودکان با دندان های دائمی نیز مورد استفاده قرار گیرد، مشروط بر اینکه پالپ سالم کافی در داخل دندان وجود داشته باشد تا آن را سالم و زنده نگه دارد.
معایب
با آنکه پالپوتومی یک روش موثر با نرخ موفقیت بالا است اما معایبی نیز دارد، از جمله:
- یکی از مهم ترین معایب پالپوتومی، لزوم قرار گرفتن یک تاج فلزی روی دندان درمان شده است. در حالیکه این تاج به محافظت از دندان و حفظ قدرت آن کمک می کند اما از نظر زیبایی خوشایند نیست و حتی ممکن است در مواردی باعث تجمع باکتری و شکست پالپوتومی شود.
- پالپوتومی ممکن است قدرت و عمر دندان را کاهش داده و احتمال شکستن آن را افزایش دهد. با وجود آنکه تاج فلزی تا حدی به محافظت از دندان درمان شده کمک می کند اما همچنان لازم است بیمار از مصرف مواد غذایی بسیار سفت و چسبناک خودداری نماید.
- پس از پالپوتومی مقداری درد و حساسیت وجود خواهد داشت که با مصرف مسکن به خوبی کنترل می شود اما اگر این درد و حساسیت بیش از ۳ روز ادامه داشت، لازم است برای بررسی بیشتر به دندانپزشک مراجعه کنید زیرا امکان شکست پالپوتومی وجود دارد.
مراقبت های پس از پالپوتومی
پالپوتومی به طور کلی یک روش کم عارضه و ایمن است. با اینحال رعایت یکسری نکات و مراقبت های ساده پس از پالپوتومی می تواند به تسریع دوره نقاهت و کاهش ریسک بروز عوارض جانبی کمک کند.
- تورم دهان در سمتی که پالپوتومی انجام شده است، طبیعی محسوب می شود. این ورم در عرض یک تا دو روز برطرف خواهد شد. برای تسکین آن می توانید از کمپرس سرد استفاده کنید.
- مقداری درد و حساسیت پس از پالپوتومی وجود خواهد داشت. برای کنترل آن می توانید از مسکن های تجویز شده توسط دندانپزشک استفاده کنید.
- در چند روز اول پس از درمان از غذاهای نرم و رقیق مانند سوپ، آبمیوه، ماست و … استفاده کنید و از مصرف غذاهای بسیار گرم، بسیار سرد، چسبناک و سفت خودداری نمایید.
- تا زمانی که بی حسی دهان برطرف نشده است، از خوردن و آشامیدن خودداری کنید زیرا ممکن است باعث شود گونه، لب یا دهان خود را گاز بگیرید.
- اگر کودک شما برای درمان تحت آرامبخشی قرار گرفته است، ممکن است تا چند ساعت حالت تهوع، سرگیجه یا استفراغ داشته باشد. از کودک بخواهید استراحت کند و فعالیت بدنی شدید نداشته باشد.
- ممکن است تا چند ساعت پس از درمان یک خونریزی خفیف مشاهده کنید. این مسئله جای نگرانی ندارد.
سوالات متداول
در زیر چند سوال رایج در مورد پالپوتومی را با هم مرور می نماییم.
۱.آیا پالپوتومی درد دارد؟
به هیچ وجه. قبل از شروع عمل، دهان کودک (و یا بیمار بزرگسال) توسط دندانپزشک بی حس می شود تا از راحتی او اطمینان حاصل شود. همچنین در صورت لزوم در طول پروسه درمان از سدیشن (آرامبخشی) استفاده خواهد شد. دندان بیمار ممکن است بعد از پالپوتومی کمی احساس درد کند، اما در مقایسه با دندان درد ناشی از عفونت دندان، درد بسیار کمتری خواهد داشت بنابراین پالپوتومی در واقع راهی عالی برای تسکین درد و ناراحتی کودک و یا خود شما است.
۲. چرا پالپوتومی دندان شیری (عصب کشی دندان شیری) اهمیت دارد؟
پالپوتومی دندان شیری به نجات دندان شیری و جلوگیری از کشیدن پیش از موعد آن کمک می کند. حفظ دندان های شیری کودکان اهمیت بسیاری دارد زیرا آنها باعث می شوند فاصله مناسب برای رویش دندان های دائمی حفظ شود و احتمال شلوغی و نامرتبی دندان های دائمی کاهش یابد.
۳. هزینه پالپوتومی چقدر است؟
پالپوتومی به طور کلی یک روش مقرون بصرفه است و هزینه آن با در نظر گرفتن چندین فاکتور مشخص می شود از جمله:
- محل کلینیک یا مطب دندانپزشکی
- میزان مهارت و تجربه دندانپزشکی که پالپوتومی انجام می دهد.
- تعداد دندان های تحت درمان
- میزان مواد پرکننده مورد نیاز
- نوع ماده مورد استفاده برای پر کردن محفظه پالپ دندان
- استفاده از بیحسی یا آرامبخشی
- هزینه تصویربرداری های مورد نیاز قبل از انجام پالپوتومی
۴. پالپوتومی یک دندان چقدر طول می کشد؟
مدت زمان انجام پالپوتومی با توجه به میزان همکاری بیمار، سرعت عمل دندانپزشک و میزان پالپ عفونی که باید خارج شود، متغیر است. اما به طور کلی درمان پالپوتومی در یک مدت زمان کوتاه و طی ۳۰ تا ۴۵ دقیقه انجام می شود.
حرف آخر
با توجه به وبسایت معتبر https://www.sciencedirect.com ، پالپوتومی اصطلاحی برای برداشتن پالپ کرونر با هدف حفظ حیات بافت پالپ رادیکولار باقی مانده است. هدف از انجام پالپوتومی که گاهی اوقات به آن عصب کشی دندان شیری می گویند، نجات دندانی است که از داخل عفونی شده است؛ یعنی بخشی که به عنوان پالپ دندان شناخته می شود. این روش معمولاً در کودکان برای نجات بخشی از دندان شیری انجام می شوداما برخلاف درمان کانال ریشه معمولی، پالپوتومی فقط پالپ عفونی را از قسمت تاج دندان خارج می کند و ریشه دندان دست نخورده باقی می ماند. پس از حذف بخش های عفونی پالپ لازم است از یک روکش فلزی روی دندان تحت درمان استفاده شود تا علاوه بر محافظت از دندان به حفظ قدرت و بازیابی عملکرد آن کمک کند. البته قبل از پالپوتومی، دندانپزشک توسط عکسبرداری با اشعه ایکس از میزان عفونت پالپ و مناسب بودن گزینه درمانی اطمینان حاصل می کند. با وجود آنکه پالپوتومی در اکثر موارد روی دندان های نابالغ کودکان انجام می شود اما بررسی ها نشان می دهد که این روش می تواند در برخی از بیماران بزرگسال، جایگزین عصب کشی شود و نرخ موفقیت بالایی داشته باشد.
