وقتی حفره‌ای در دندان ایجاد میشود، بهترین کار این است که فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید و آن را با بهترین مواد پر کنید تا از میزان استحکام دندان کاسته نشود. برای پر کردن دندان میتوان از مواد مختلفی استفاده کرد. کامپوزیت یکی از این موارد است. استفاده از کامپوزیت طرفداران زیادی دارد؛ زیرا این مواد به رنگ طبیعی دندان هستند. علاوه بر این، بهره بردن از مواد پرکننده کامپوزیتی مزایای دیگری هم دارد. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی تمامی نکات لازمی که پیش از پر کردن دندان با کامپوزیت باید بدانید، بپردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
مشاوره رایگان و تخصصی، تنها با یک کلیک ۰۲۱۹۱۰۰۹۹۱۸
پر کردن دندان
خرابی یا پوسیدگی دندان میتواند باعث ایجاد حفره شود. وقتی برای درمان پوسیدگی یا ایجاد حفره در اثر آسیب‌دیدگی به دندانپزشک مراجعه کنید، باید بخش خالی شده را با مواد مخصوص پر کرد. دندانپزشک بخش پوسیده دندان را برمی‌دارد. همین امر باعث ایجاد فضایی خالی در دندان میشود.
سپس با استفاده از مواد پرکننده آن را پر می‌کند. این گونه شکل و عملکرد دندان حفظ میشود. علاوه بر این، پر کردن دندان باعث افزایش استحکام آن میشود. در عین حال، از پوسیدگی یا حساسیت بیشتر جلوگیری میشود. از مواد مختلفی برای پر کردن دندان استفاده میشود. یکی از این مواد، کامپوزیت نام دارد.
بیشتر بدانید : همه چیز درباره پر کردن دندان
کامپوزیت چیست و از چه موادی تشکیل شده؟
کامپوزیت دندان یک ماده ترمیمی همرنگ دندان است که مصارف مختلفی در دندانپزشکی دارد. این ماده ترکیبی از ماتریس رزین و ذرات پرکننده معدنی است. ماتریس رزین معمولاً از مخلوطی از انواع مختلف مونومرهای دی متاکریلات، مانند بیسفنول A-گلیسیدیل متاکریلات (Bis-GMA) و اورتان دی متاکریلات (UDMA) تشکیل شده است. این مونومرها جزء قابل پلیمریزاسیون کامپوزیت را فراهم می‌کنند که در صورت قرار گرفتن در معرض نور مخصوص سخت میشود.
ذرات پرکننده معدنی برای بهبود خواص مکانیکی و فیزیکی مواد اضافه میشوند. انواع رایج پرکنندههای مورد استفاده در کامپوزیت‌های دندانی شامل ذرات سیلیس، گلاس آینومر، کوارتز یا ذرات زیرکونیا میشود. این پرکنندهها استحکام، مقاومت در برابر سایش و دوام کلی کامپوزیت را افزایش میدهند.
در برخی از کامپوزیت‌ها از اجزای اضافی مانند تثبیت‌کننده‌ها و رنگ‌دانه‌ها برای بهبود کیفیت و زیبایی استفاده میشود. رنگ‌دانه‌ها برای تطبیق رنگ کامپوزیت با دندانهای طبیعی استفاده میشوند و حالت طبیعی‌تر به آنها میدهند.
کاربردهای کامپوزیت
مواد کامپوزیت کاربردهای گسترده‌ای در دندانپزشکی دارند. برخی از رایج‌ترین کاربردهای کامپوزیت دندان عبارت‌اند از:
پرکردن دندان:
مواد کامپوزیت معمولاً به عنوان پرکننده همرنگ دندان و با هدف ترمیم حفرهها نیز استفاده میشوند. این ماده روی حفره اعمال میشود و سپس دندانپزشک به آن شکل میدهد و به دندان می‌چسبد.
باندینگ:
مواد کامپوزیت در روش‌های باندینگ برای ترمیم دندانهای ترک خورده، شکسته یا تغییر رنگ داده استفاده میشود. این ماده روی سطح دندان اعمال میشود و سپس به گونه‌ای شکل داده میشود که با دندانهای اطراف مطابقت داشته باشد.
روکش‌های دندانی:
از مواد کامپوزیتی میتوان برای ایجاد روکش دندان هم استفاده کرد، این روکش‌ها پوسته‌های نازکی هستند که به سطح جلویی دندانها چسبانده میشوند تا ظاهر آنها را بهبود بخشند. روکش‌ها جنس‌های مختلفی دارند. ونیرهای کامپوزیت جایگزین مقرون به صرفه‌تری برای ونیرهای چینی هستند.
بریج:
از مواد کامپوزیتی میتوان برای ایجاد بریج استفاده کرد که برای جایگزین کردن دندانهای از دست رفته کاربرد دارد.
آتل و محافظ دندان:
کامپوزیت برای ایجاد آتل و محافظ دندان هم کاربرد دارد. آتل برای تثبیت دندانها یا محافظت از آنها در برابر آسیب استفاده میشود.
مزیت پرکردن دندان با کامپوزیت
پر کردن دندان با مواد کامپوزیت مزایای متعددی دارد که در این بخش به آنها می‌پردازیم.
۱. زیبایی‌شناسی:
پرکنندههای کامپوزیتی همرنگ دندان هستند و می‌توانند با رنگ طبیعی دندان شما مطابقت داشته باشند. این ویژگی باعث میشود که این مواد برای پر کردن دندانهای جلویی یا دندان‌هایی که هنگام لبخند قابل مشاهده هستند، انتخابی مناسبی باشند.
۲. باندینگ:
پرکنندههای کامپوزیتی مستقیماً به ساختار دندان متصل میشوند و این امر به حمایت و استحکام دندان کمک می‌کند. این باند یک مهر و موم محکم ایجاد می‌کند و باعث جلوگیری از پوسیدگی یا آسیب بیشتر به دندان میشود.
۳. حفظ ساختار دندان:
پر کردن با کامپوزیت در مقایسه با سایر انواع پرکنندهها مانند پرکنندههای آمالگام (نقره‌ای) به حداقل حذف ساختار سالم دندان نیاز دارد. هر چه دندان اصلی کمتر تراشیده شود، استحکامش هم بیشتر حفظ میشود.
۴. تطبیق‌پذیری:
میتوان از پرکنندههای کامپوزیتی برای ترمیم حفره‌های کوچک و بزرگ و همچنین ترمیم دندانهای شکسته یا ترک خورده استفاده کرد. همچنین میتوان از این مواد برای تغییر شکل یا اندازه دندان بهره برد.
۵. حساسیت کمتر:
کامپوزیت در مقایسه با سایر انواع پرکنندهها مانند آمالگام، کمتر باعث ایجاد حساسیت به تغییرات دما میشود.
۶. ایمنی:
مواد پرکننده کامپوزیتی از مخلوط پلاستیک و شیشه ساخته میشوند که آنها را به گزینه‌ای ایمن و زیست سازگار برای پرکردن دندان تبدیل می‌کند. این مواد مانند پرکنندههای آمالگام حاوی جیوه نیستند.
توجه به این نکته ضروری است که پر کردن دندان با کامپوزیت ممکن است برای همه موارد مناسب نباشد. دندانپزشک شما مناسب‌ترین ماده پرکننده را بر اساس نیازهای فردی شما توصیه خواهد کرد.
مواد سیاه یا سفید، کدام برای پر کردن دندان بهتر هستند؟
در واقع، نه مواد سفید و نه مواد سیاه مناسب دندانها نیستند و نمی‌توانند به اندازه دندانهای واقعی ما مستحکم باشند. انتخاب بین این دو به عوامل مختلفی مانند محل و اندازه حفره، ترجیحات زیبایی‌شناختی بیمار و نوع دندانی که پر میشود، بستگی دارد.
پرکنندههای آمالگام (سیاه)
پرکنندههای آمالگام به رنگ نقره‌ای – مشکی هستند و از مخلوطی از فلزات شامل جیوه، نقره، قلع و مس ساخته میشوند. این ماده دهه‌هاست که مورد استفاده قرار می‌گیرد. دوام و استحکام زیادی دارد و برای پر کردن حفره‌های بزرگ در دندانهای عقبی مناسب‌تر است. با این حال، این ماده بیشتر مشخص است و با رنگ طبیعی دندان مطابقت ندارد.
پرکنندههای کامپوزیتی (سفید)
پرکنندههای کامپوزیت به رنگ دندان هستند و از مخلوط رزین و ذرات کوچک شیشه یا سرامیک ساخته میشوند. پرکنندههای کامپوزیتی از نظر زیبایی‌شناختی بهتر هستند و اغلب برای حفره‌های کوچک‌تر یا قابل مشاهده تر مثل حفره ایجاد شده در دندانهای جلویی استفاده میشوند.
بیشتر بدانید : پرکردن دندان با کامپوزیت بهتر است یا آمالگام
مراحل پر کردن دندان با کامپوزیت (روش لیرینگ)
برای پر کردن دندان با کامپوزیت از روش لیرینگ استفاده میشود. این روش شامل چندین مرحله و تکنیک است. در این بخش مراحل لیرینگ را توضیح می‌دهیم.
۱. آماده‌سازی دندان: ابتدا دندانپزشک ناحیه موردنظر را بی‌حس می‌کند. سپس با از بین بردن هرگونه پوسیدگی یا ساختار آسیب دیده، منطقه تمیز و سالمی را برای پر کردن کامپوزیت ایجاد می‌کند.
۲. اچینگ: سپس از اچانت دندانپزشکی که معمولاً حاوی محلول اسید فسفریک است، استفاده میشود. محلول اچ روی سطح دندان آماده شده اعمال میشود. این فرایند به پیوند بهتر مواد کامپوزیت به ساختار دندان کمک می‌کند.
۳. پیوند: یک ماده اتصال‌دهنده به سطح دندان اچ شده اعمال میشود. ماده پیونددهنده به عنوان واسطی بین ساختار دندان و ماده کامپوزیت عمل می‌کند و باعث افزایش چسبندگی میشود.
۴- لایه‌بندی افزایشی: دندانپزشک شروع به لایه‌بندی مواد کامپوزیت روی سطح دندان می‌کند. کامپوزیت به تدریج به دندان اضافه میشود تا جای خالی را پر کند.
– لایه اول: دندانپزشک با استفاده از ابزاری مخصوص، یک لایه نازک از کامپوزیت را روی سطح دندان اعمال می‌کند. این لایه اغلب لایه عاج نامیده میشود.
– تثبیت: هر لایه کامپوزیت با استفاده از یک چراغ مخصوص سخت میشود. این فرایند تضمین می‌کند که مواد کامپوزیت از حالت چسبناک خارج شده‌اند.
– لایه‌های بعدی: سپس دندانپزشک لایه‌های کامپوزیت بعدی را اضافه و این فرایند را تکرار می‌کند. هر لایه را باید قبل از اعمال لایه بعدی تثبیت کرد.
۵- شکل‌دهی نهایی: پس از اتمام همه لایه‌های کامپوزیت، دندانپزشک برای ایجاد آناتومی دندان موردنظر و تراز نیش، مواد را شکل میدهد. در این مرحله از ابزارهای مختلف دندانپزشکی و تکنیک‌های پولیش استفاده میشود تا ظاهر دندان طبیعی شود.
۶. پولیش: در نهایت هم دندان را پولیش می‌کنند تا هر گونه لبه تیغ از بین برود و سطحی براق و طبیعی ایجاد شود.
توجه به این نکته ضروری است که مراحل فوق ممکن است بسته به تکنیک دندانپزشک و نیازهای بیمار کمی متفاوت باشد.
ماندگاری و مقاومت کامپوزیت در پر کردن دندان
کامپوزیت دوام و مقاومت بالایی دارد. در ادامه چند نکته مهم در مورد دوام و مقاومت این مواد آورده شده است:
دوام
وقتی مواد کامپوزیت تثبیت و سخت شوند، بسیار مقاوم میشوند. البته این مواد تنها در برابر کارهای طبیعی مانند جویدن غذا مقاوم هستند و همچنان نباید از دندان به عنوان ابزار استفاده کنید. مثلاً پوست آجیل را بشکنید.
مقاوم در برابر شکستگی
کامپوزیت در برابر شکستگی مقاومت خوبی دارد. کامپوزیت میتواند به شکل مؤثری دندان آسیب دیده را بازیابی کرده و ساختار آن را حفظ کند. با این وجود، توجه به این نکته حائز اهمیت است که حفره‌های بسیار بزرگ را نمی‌توان با این مواد پر کرد و ممکن است بیمار در برخی موارد به تاج نیاز داشته باشد.
مقاوم در برابر سایش
کامپوزیت در برابر سایش ناشی از جویدن نیز مقاوم است. این مواد معمولاً از چیزهایی ساخته میشوند که از ظاهر طبیعی و خاصیت دندانها تقلید می‌کنند. با این حال شما باید بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید و مراقب دندانهای خود باشید. زیرا کامپوزیت هم میتواند ترک بخورد یا بشکند.
مقاوم در برابر رنگ و لکه‌ها
کامپوزیت در برابر مواد رنگی مقاوم است و به همین دلیل زیبایی را به لبخند شما باز می‌گرداند. با این وجود، مصرف بیش از حد خوراکی‌های ایجادکننده لکه مانند قهوه، چای و دخانیات میتواند روی رنگ دندان اثر منفی بگذارد.
مقاومت در برابر تغییرات دما
کامپوزیت دارای هدایت حرارتی خوبی است، به این معنی که میتواند در برابر تغییرات دما مقاومت کند. این خاصیت موجب میشود تا دندان شما در برابر سرما و گرما حساس نشود.
برای پر کردن چه دندان‌هایی از کامپوزیت میتوان استفاده کرد؟
میتوان از کامپوزیت برای پر کردن دندان‌هایی که پوسیدگی یا حفره‌های جزئی تا متوسط دارند استفاده کرد. همچنین میتوان از آن برای ترمیم دندانهای شکسته و ترک خورده هم استفاده کرد. با این حال، در صورت پوسیدگی یا آسیب شدید، ممکن است سایر مواد مانند پرسلن برای پر کردن یا ترمیم مناسب‌تر باشند. بهتر است با یک دندانپزشک مشورت کنید تا مناسب‌ترین گزینه درمانی را برای نیازهای خاص شما مشخص کند.
معایب کامپوزیت در پرکردن دندانها
همان طور که مطالعه کردید، کامپوزیت مزایای زیادی دارد و مقاومت و دوام آن نیز بالا است. با این حال نقاط ضعفی هم وجود دارد که در زمان انتخاب مواد پرکننده باید به آن توجه کنید. در این بخش معایب پر کردن دندان با کامپوزیت را نام می‌بریم:
- قیمت بالا
- ایجاد حساسیت موقتی
- تغییر رنگ در صورت مصرف زیادی خوراکی‌هایی مثل چای
- واکنش آلرژیک (بسیار نادر) زمان‌بر بودن فرایند پر کردن (به دلیل اجرای لایه‌ای یا استفاده از روش لیرینگ)
- عدم امکان استفاده برای حفره‌های بزرگ
سایر موادی که برای پر کردن دندان استفاده میشوند؟
در کنار کامپوزیت و آمالگام، میتوان از مواد مختلفی برای پر کردن دندان استفاده کرد:
- سیمان گلاس آینومر (مخلوط پودر شیشه و اسیدهای آلی)
- آلیاژ طلا
- پرسلن
- کامپوزیت آینومر (ترکیب سیمان گلاس آینومر با رزین کامپوزیت)
انتخاب نوع مواد به عوامل مختلفی بستگی دارد:
- محل حفره
- اندازه حفره
- ترجیح بیمار
- هزینه
- توصیه دندانپزشک
مراقبت از دندان پر شده با کامپوزیت
درست است که کامپوزیت مقاومت بالایی دارد؛ اما شما باید بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنید. کامپوزیت پوسیده نمی‌شود؛ چون ماده زنده نیست؛ اما بخش‌های کناری و زیرین آن ممکن است دچار پوسیدگی شوند. در نتیجه تمامی کارهایی را که برای نگهداری از دندان طبیعی انجام می‌دهید، برای دندان پر شده با کامپوزیت هم رعایت کنید. این کارها عبارت‌اند از:
- مسواک زدن منظم
- نخ دندان کشیدن
- اجتناب از خوردن غذای چسبناک یا سخت
- اجتناب از خوردن غذاهایی که رنگ زیادی دارند
- مراجعه منظم به دندانپزشک
هزینه پر کردن دندان با کامپوزیت
هزینه پر کردن دندان با کامپوزیت به عوامل مختلفی بستگی دارد. در زمان محاسبه هزینه به نوع دندان، اندازه حفره و میزان مواد به کار رفته شده توجه میشود. علاوه بر این، هزینه انجام کارهای دندانپزشکی به محل جغرافیایی و شهرت دندانپزشک نیز بستگی دارد.
پرکردن دندان با کامپوزیت بهتر است یا آمالگام؟
پر کردن دندان با کامپوزیت و آمالگام مزایا و معایب خود را دارد و انتخاب مواد نیز به شرایط فردی بستگی دارد. گاهی ممکن است پر کردن دندان با کامپوزیت بهتر باشد؛ اما در برخی موارد پر کردن با آمالگام گزینه مناسب‌تری است. بسیاری از افراد ترجیح میدهند از مواد همرنگ دندان برای پر کردن استفاده شود. با این حال، همان طور که پیش‌تر توضیح دادیم ممکن است حفره دندان و میزان پوسیدگی زیاد باشد و نتوان از کامپوزیت استفاده کرد. هر چند کامپوزیت هم بسیار مقاوم است؛ اما دوام و استحکام آمالگام از آن کمی بیشتر است.
سخن نهایی
در این مقاله به بررسی پر کردن دندان با کامپوزیت پرداختیم و مزایا و معایب این کار را بررسی کردیم. اگر اندازه حفره دندان شما بزرگ نباشد و نگران زیبایی لبخند خود هستید، بهتر است از کامپوزیت برای پر کردن دندان استفاده کنید. البته تصمیم نهایی را دندانپزشک باید بگیرد و مورد مناسب را به شما پیشنهاد کند. نظر شما در این باره چیست؟ لطفاً نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.
سؤالات متداول
کامپوزیت یک ماده رزینی همرنگ دندان است که برای پر کردن حفرهها، ترمیم دندانهای ترک خورده یا شکسته و بهبود ظاهر دندانها استفاده میشود.
پرکردن دندان با کامپوزیت چه تفاوتی با سایر انواع پرکنندهها دارد؟
پر کردن دندان با کامپوزیت حالتی یکپارچه به دندان میدهد؛ زیرا رنگ کامپوزیت با دندان طبیعی مشابه است.
آیا پر کردن دندان با کامپوزیت برای سلامتی مضر است؟
خیر. کامپوزیت جیوه (مانند پرکنندههای آمالگام) ندارد و معمولاً افراد به این ماده حساسیت دارند.
پرکردن دندان با مواد کامپوزیت چقدر دوام دارد؟
به طور متوسط، پر کردن دندان با کامپوزیت حدود ۵ تا ۱۰ سال دوام می‌آورد. با این حال، طول عمر آنها به عوامل مختلفی مانند رعایت بهداشت دهان و دندان بستگی دارد.
آیا پرکنندههای کامپوزیتی به مرور زمان لکهدار میشوند یا تغییر رنگ میدهند؟
کامپوزیت در برابر لکه شدن و تغییر رنگ دادن مقاومتر است. با این حال، مصرف بیش از حد غذاهای رنگدار یا سیگار کشیدن میتواند باعث تغییر رنگ شود.
آیا میتوان از پرکنندههای کامپوزیتی برای دندانهای جلویی استفاده کرد؟
بله، پرکنندههای کامپوزیتی برای دندانهای جلویی بهتر هستند؛ زیرا رنگ آنها با رنگ طبیعی دندان یکی است.
