ارتودنسی یک روش درمانی است که از طریق حرکت دادن دندان ها به صاف شدن آن ها کمک می کند تا ظاهر دندان ها و عملکردشان بهبود یابد. این روش درمانی در مقایسه با سایر خدمات دندانپزشکی طول درمان بیشتری دارد. انواع مشکلات فک نیز به کمک ارتودنسی قابل درمان است. وقتی دو فک بالا و پایین به درستی روی هم قرار نمی گیرند، به عضلات فک و مفصل فشار مضاعف وارد می کند که باعث درد در ناحیه سر و مفاصل می شود. به علاوه منظم بودن دندان ها و درست قرار گرفتن هر دو فک روی هم باعث می شود فشار ناشی از گاز گرفتن در سراسر دندان ها ولثه پخش شود که طول عمر دندان ها را افزایش می دهد.
شرایط ارتودنسی
لازم است که برخی شرایط ارتودنسی به بهترین شکل ممکن فراهم باشند تا درمان ارتودنسی با حداکثر کیفیت و موفقیت انجام شود.
شرایط لازم برای ارتودنسی عبارتند از؛
متخصص ارتودنسی:
به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید. یک دندانپزشک عمومی تجربه، تبحر و توانایی لازم برای انجام ارتودنسی را ندارد خصوصا اگر لازم باشد از شیوه های درمانی پیچیده استفاده شود مانند ارتودنسی لینگوال یا پشت دندانی که تجربه و مهارت خاصی را می طلبد.
بیشتر بدانید: ارتودنسی دندان نیش
سن ارتودنسی:
یکی از شرایط ارتودنسی که می تواند موفقیت ارتودنسی را بیشتر کند، سن مناسب برای ارتودنسی است. شرایط استخوان فک و لثه اگر در بهترین حالت انعطاف پذیری باشند، درمان ارتودنسی موفق تر است.
روش ارتودنسی:
در حال حاضر بریس و براکت ها در انواع مختلف برای درمان ارتودنسی وجود دارد. متخصص ارتودنسی می بایست با بررسی دقیق و مطابق با شرایط ناهنجاری بیمار روشی را برای درمان ارتودنسی برگزیند که نتیجه مطلوب میسر شود.
از دیگر شرایط ارتودنسی، استفاده از ریتینر (قالب نگهدارنده) پس از خارج کردن بریس ارتودنسی است. ریتینر در واقع تثبیت کننده جایگاه دندان هاست و مانع از بازگشت درمان ارتودنسی می شود.
مراحل ارتودنسی ثابت به ترتیب
مراحل ارتودنسی به ترتیب زیر است البته مراحل انجام کار ارتودنسی که گفته می شود در تمامی انواع ارتودنسی است اما اگر ارتودنسی از نوع متحرک باشد در مرحله نصب بریس کمی تفاوت وجود دارد.
مرحله اول: معاینه و مشاوره
در جلسه اول ارتودنسی که مراجعه ی شما به متخصص ارتودنسی است وضعیت سلامت تمام دندان ها، شلوغی دندان ها، موقعیت فک بالا و پایین بررسی می شود. با بررسی دقیق تر دندان ها با استفاده از گرافی ها و بحث در مورد آنچه که بیمار از درمان ارتودنسی انتظار دارد و مواردی که برایش اذیت کننده است می توان در مورد نحوه بهبود وضعیت دندان ها تصمیم گیری کرد.
مرحله دوم : تهیه عکس های اشعه ایکس
در این مرحله به جهت بررسی دقیق تر از دندان ها با کمک اشعه ایکس، عکس هایی تهیه می شود که مشخص می کند دندان های شما چگونه رشد کرده و در صورت وجود مشکلات فک، مشکلات به چه میزان و در کجاست. در این مرحله نوع روش درمان نیز مشخص می شود. ارتودنسی ثابت باشد یا متحرک؟
مرحله سوم: پالیش دندان
در درمان ارتودنسی قبل از نصب بریس لازم است که دندان ها تمیز شوند. متخصص ارتودنسی دندان ها را پولیش کرده و قبل از نصب براکت ها نیز با نوعی اسید شستشو می دهد.
مرحله چهارم: نصب بریس ارتودنسی
اگر ارتودنسی ثابت باشد، در این جلسه پس از پاکسازی دندان ها، براکت ها با توجه به آنکه از چه نوعی هستند، نصب می شوند. اما اگر ارتودنسی از نوع متحرک باشد، در این مرحله کار قالبگیری از دندان ها انجام می شود و قالب تهیه شده به لابراتوار ارسال و پس از آماده سازی طی یک جلسه دیگر، بریس متحرک نصب می شود.
توجه داشته باشید که بعد از نصب بریس ممکن است احساس ناراحتی داشته باشید و حرف زدن یا جویدن کمی برایتان مشکل باشد که این امر کاملا طبیعی است و بعد از گذشت چند روز به بریس ها عادت خواهید کرد.
مرحله پنجم: ارائه توصیه های لازم
پس از نصب بریس ارتودنسی، متخصص ارتودنسی می بایست اصول مراقبتی در زمان ارتودنسی را برای بیمار شرح دهد. آموزش نحوه صحیح مسواک زدن و کشیدن نخ دندان، رژیم غذایی مناسب و… از جمله ی این اصول است.
مرحله ششم: جلسات مراجعه
همانطور که میدانید از طریق فشاری که براکت ها به دندان وارد می شود، باعث حرکت آن ها به سمت موقعیت درست می شود. پس از مدتی تنظیم براکت و سیم اتصال آن روی دندان بهم می خورد و نیاز است که به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کرده تا آن ها را مجدد تنظیم کند.
این مراجعات تقریبا ماهانه یکبار صورت می گیرد.
مرحله هفتم: خارج کردن بریس ارتودنسی و استفاده از ریتینر
پس از طی شدن طول درمان و دستیابی به نتیجه ی مطلوب و دندان هایی منظم و یک دست، بریس ارتودنسی خارج می شود اما اینجا پایان درمان ارتودنسی نیست و نیاز است که برای جلوگیری از بازگشت درمان و ثابت نگه داشتن دندان ها در موقعیت های جدیدشان، از نوعی نگهدارنده به نام ریتینر برای مدتی حدود یک سال و نیم الی دو سال و نیم استفاده شود.
بیشتر بدانید: لمینت دندان کج
مراحل ارتودنسی دندان نیش
دندان نیش، دندانی است که تاثیر زیادی در زیبایی لبخند دارد و کج یا نهفته بودن آن چندان خوشایند نیست و می توان به کمک ارتودنسی آن را به سمت موقعیت و جایگاه درست هدایت کرد. ارتودنسی دندان نیش نهفته یک مرحله اضافه تر در مقایسه با دندان نیش بیرون زده دارد.
اگر دندان نیش نهفته باشد نیاز به جراحی قبل از ارتودنسی است تا بافت لثه کنار زده شود تا دندان نیش فضای کافی برای بیرون زدن داشته باشد این فرآیند نمایان کردن دندان نیش نهفته مدت یکسال زمان ممکن است لازم داشته باشد. بعد از جراحی لثه، متخصص ارتودنسی یک براکت (نگین) را روی دندان نصب می کند. چون نگینی که نصب می شود ظاهر نازیبایی دارد، بافت لثه را بخیه زده تا براکت را بپوشاند و فقط بوسیله ی یک زنجیر طلایی به سیم ارتودنسی وصل می شود تا بتواند به آرامی حرکت کند و در جای درست قرار گیرد.
مراحل ارتودنسی دندان کودکان
هفت سالگی زمانی مناسب است که کودک خود را متخصص ارتودنسی برده تا وضعیت دندان و فک تحت بررسی قرار گیرد و اگر نیاز به درمان ارتودنسی باشد، بهترین و مناسب ترین سن برای ارتودنسی بر اساس شرایط دهان و دندان کودک تان تعیین شود.
به طور کلی مراحل انجام ارتودنسی در کودکان تفاوت چندانی با ارتودنسی در بزرگسالان ندارد و کلیات مراحل انجام ارتودنسی همانی است که در بخش گذشته بیان شد. در مورد افراد مختلف با توجه به شرایط دندانی متفاوت و نوع براکت هایی که ممکن است استفاده شود، جزئیات مراحل ارتودنسی می تواند تفاوت های جزئی داشته باشد.
انواع ارتودنسی دندان
ارتودنسی به روش های مختلف انجام می شود. این تفاوت در روش ها به تفاوت در نوع براکت و بریس ها برمی گردد. انواع ارتودنسی که مراحل انجام تفاوت دارند را توضیح خواهیم داد.
مراحل ارتودنسی متحرک
مراحل ارتودنسی متحرک هم شامل همان هفت مرحله ی ذکر شده است با این تفاوت که بعد از مرحله سوم که تمیز کردن دندان هاست وارد مرحله قالب گیری می شود. قالب به لابراتوار فرستاده می شود و در یک جلسه ی مجزا بریس ساخته شده داخل دهان قرار داده می شود. بقیه مراحل به همان ترتیب گفته شده انجام می شود.
مراحل ارتودنسی نامرئی
ارتودنسی نامرئی یا اینویزیلاین براکت و سیم ارتودنسی ندارد. پلاک های ژله ای مانند هستند که روی دندان را می پوشانند.
مراحل ارتودنسی نامرئی طی سه مرحله قابل انجام میشود؛ معاینه و مشاوره، تصویربرداری ها و تدوین یک برنامه برای درمان.
در مرحله اول شرایط فک و دندان بیمار کاملا بررسی می شود تا مشخص شود آیا کاندید مناسبی برای ارتودنسی نامرئی است یا نه؟
در مرحله دوم عکس های دقیق از دندان ها گرفته می شود. این عکس ها به آزمایشگاه ها برای ساخت قالب اینویزیلاین فرستاده می شود. قالب ژله ای اینویزیلاین با استفاده از کامپیوتر سه بعدی دقیق طراحی می شود.
مرحله سوم، برنامه ریزی دقیق برای روند درمان است. این که بیمار ممکن است طی درمان به چند عدد قالب اینویزیلاین احتیاج داشته باشد. این قالب ها تنها برای مدت کوتاهی حدود ۱ ماه تا ۱ ماه و نیم قابل استفاده هستند. جلسات مراجعه بعدی نیز در این مرحله تنظیم می شود.
طول درمان ارتودنسی
مدت زمان صاف شدن دندان ها در ارتودنسی را به طور دقیق نمی توان تعیین کرد. دلیلش هم کاملا واضح است. در مورد همه بیماران فرم، اندازه و موقعیت قرار گیری دندان ها، شدت و نوع ناهنجاری، نوع بریس و نوع براکت استفاده شده در درمان یکسان نخواهد بود و تک تک موارد مذکور در تعیین طول درمان تاثیر مستقیم دارند.
طول درمان ارتودنسی بین ۱ تا ۴ سال تخمین زده می شود که در شرایط مختلف، متغیر است مثلا در مورد براکت های دیمون طول درمان به میزان قابل توجهی کمتر است.
مراقبت های پس از ارتودنسی
• بعد از هر وعده ی غذایی از مسواک مخصوص ارتودنسی و نخ دندان به شیوه ی صحیح استفاده کنید.
• برای جلوگیری از آسیب به مینای دندان از خوردن خوراکی های شیرین و نوشیدنی های گازدار پرهیز کنید.
• مراجعات منظم جهت معاینه و بررسی وضعیت دندان ها و روند پیشرفت درمان به متخصص ارتودنسی داشته باشید.
لق شدن دندان در ارتودنسی
سوالی که اغلب بیماران تحت درمان ارتودنسی در مراحل اولیه درمان می پرسند این است که آیا ارتودنسی باعث لق شدن دندان می شود؟
بله لق می شود و این امر کاملا طبیعی است. درمان ارتودنسی بر پایه حرکت دندان ها و هدایت آنها به سمت موقعیت صحیح است در غیر این صورت درمان ارتودنسی بی معنی خواهد بود. دندان ها به اندازه یک میلی متر در طول یک ماه توسط فشاری که از سمت براکت ها اعمال می شود، حرکت داده می شوند.
در ارتودنسی کدام دندان را می کشند؟
در درمان ارتودنسی ممکن است متخصص ارتودنسی به سبب شلوغی و تعداد زیاد دندان ها تشخیص دهد که تعدادی از دندان ها بهتر است که کشیده شوند.
- دندان های پوسیده و خراب
- دندان های آبسه کرده
- دندان روکش شده
- دندان پر شده
- دندان عقل
در تمام موارد ارتودنسی لازم به کشیدن دندان عقل نخواهد بود. تنها در صورتی که متخصص ارتودنسی تشخیص دهد دندان عقل سبب بروز مشکلاتی در روند درمان است، آن را می کشد. از جمله موارد زیر؛
- برهم زدن موقعیت دندان ها بعد از ارتودنسی
- احساس درد درناحیه دندان عقل
- مانع حرکت سایر دندان ها باشد
- آسیب به استخوان فک
- عفونت لثه
سوالات متداول درباره مراحل انجام ارتودنسی
۱. آیا جابجایی دندان بدون ارتودنسی ممکن است؟
جابجایی دندان بدون ارتودنسی تنها با لیزر می تواند ممکن باشد که این روش هم هنوز تایید شده نیست . در واقع ارتودنسی روشی است که می تواند دندان ها را حرکت دهد.. گاه از کامپوزیت و لمینت هم برای اصلاح کجی دندان بهره می جویند. اگر هم دندانی به سمت جلو کج باشد، سطح برآمده را تراش می دهند تا هم تراز و هم سطح دندان های مجاور شود.
۲. برای دندان های کج ارتودنسی بهتر است یا کامپوزیت؟
در درمان دندان های کج با بررسی دقیق دندان و میزان شدت کجی می توان بهترین درمان را انتخاب کرد. کامپوزیت و ارتودنسی در مواردی چون طول عمر، طول درمان و هزینه باهم تفاوت دارند. پس اینکه ارتودنسی بهتر است یا کامپوزیت تنها بابررسی دندان و انتظارات بیمار تعیین می شود.
۳. آیا مراحل ارتودنسی دو فک متفاوت است؟
خیر. مراحل ارتودنسی دندان دو فک نیز به همان شیوه ای است که در بخش قبلی بیان کردیم.
کلینیک دندانپزشکی دکتر سریتا می تواند با ارائه کلیه خدمات مربوط به اصلاح و ترمیم دندان، شما را از شر دندان های معیوب خلاص کرده و لبخندی زیبا را به شما هدیه دهد. در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی در رابطه با انتخاب روش مناسب برای ترمیم دندان های خود، می توانید با ما تماس حاصل فرمایید. همچنین جهت سهولت بیشتر در رزرو نوبت و اطلاع از هزینه های به روز شده خدمات دندان پزشکی، می توانید از اپلیکیشن دکتر سریتا نیز استفاده فرمایید.
