دندان مصنوعی یک جایگزین مقرون به صرفه برای دندان‌های از دست رفته در اثر بیماری لثه، ضربه و پوسیدگی است. دندان مصنوعی به طور اختصاصی با توجه به شرایط دهان و دندان شما طراحی و ساخته می‌شود بنابراین باید کاملا راحت باشد. با این حال تقریبا تمامی بیماران در هفته‌های ابتدایی پوشیدن دندان مصنوعی چندان احساس راحتی نمی‌کنند. حقیقت این است که جا افتادن دندان مصنوعی کمی طول می‌کشد. با این حال علاوه بر صبوری، کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای جا افتادن بهتر و سریع‌تر دندان مصنوعی خود انجام دهید. در مطلب امروز به شما خواهیم گفت که برای جا افتادن دندان مصنوعی چه کار کنید.
برای دریافت مشاوره رایگان همین حالا تماس بگیرید
آشنایی با انواع دندان مصنوعی
قبل از پرداختن به بحث جا افتادن دندان مصنوعی، بهتر است با انواع دندان مصنوعی آشنا شوید. مقایسه دندان مصنوعی ثابت و متحرک به شما کمک می‌کند که با توجه به نوع دندان مصنوعی‌تان بهترین روش‌های ممکن را برای جا افتادن دندان مصنوعی خود به کار برید.
انواع مختلفی از دندان مصنوعی وجود دارد که به طور کلی در دو دسته ثابت و متحرک جای می‌گیرند.
دندان مصنوعی ثابت: دندان مصنوعی ثابت یا پروتز بر پایه ایمپلنت به دندان مصنوعی گفته می‌شود که روی پایه‌های ایمپلنت نصب می‌شود. ایمپلنت دندان پیچی است که در استخوان آلوئول (استخوانی که از دندان‌ها حمایت می‌کند) کاشته می‌شود. این ریشه دندان مصنوعی، پشتیبانی کافی از پروتز ثابت را به صورت دائمی فراهم می‌کند. برخلاف پروتزهای متحرک که به راحتی قابل برداشتن هستند، دندان مصنوعی ثابت فقط توسط دندانپزشک قابل برداشتن است. دندان مصنوعی ثابت علاوه بر جایگزینی دندان و بهبو ظاهر به جلوگیری از تحلیل استخوان فک نیز کمک می‌کند.
دندان مصنوعی متحرک: پروتزهای متحرک، همان جایگزین‌های سنتی دندان‌های از دست رفته هستند که افراد با شنیدن کلمه «دندان مصنوعی» به یاد آنها می‌افتند. دندان مصنوعی متحرک به شکل یک قالب به رنگ طبیعی لثه به همراه تعدادی دندان است که روی آن ثابت شده است. دندان مصنوعی متحرک را می‌توانید به راحتی بیرون بیاورید و مجددا سرجایش قرار دهید. اگر کسی بخواهد پروتزهای متحرک کاملا در جای خود ثابت باشند، باید از چسب دندان مصنوعی استفاده کند. با این حال دندان مصنوعی متحرک حتی در صورت استفاده از چسب نیز همچنان ممکن است در هنگام صحبت کردن، خندیدن یا غذا خوردن سُر بخورد یا حرکت کند.
نکات مهم قبل از استفاده از دندان مصنوعی
برای آنکه جا افتادن دندان مصنوعی راحت‌تر انجام شود، بهتر است نکات لازم قبل از استفاده از دندان مصنوعی را رعایت کنید:
- از سلامت لثه‌ها و سایر دندان‌های خود مطمئن شوید. التهاب، تورم و عفونت در لثه‌ها مانع جا افتادن صحیح دندان مصنوعی می‌شود و استفاده از دندان مصنوعی را با درد و حتی خونریزی لثه همراه خواهد کرد.
- قبل از استفاده از دندان مصنوعی متحرک، تمام نواحی دهان از جمله دندان‌های باقی مانده، روی لثه‌ها، روی زبان و سقف دهان را با یک مسواک نرم به خوبی تمیز کنید.
- قبل از قرار دادن دندان مصنوعی متحرک درون دهان‌تان حتما آن را با آب ولرم به خوبی آبکشی کنید.
- در هنگام قرار دادن دندان مصنوعی درون دهان روبروی آینه بایستید تا این کار را با تسلط بیشتری انجام دهید.
- در زمان قرار دادن دندان مصنوعی متحرک از وارد آوردن فشار زیاد خودداری کنید زیر این کار می‌تواند به لثه‌ها و دندان مصنوعی شما صدمه بزند.
روش‌های جا افتادن دندان مصنوعی
چند روش برای کمک به جا افتادن دندان مصنوعی و سازگاری سریع‌تر آن با دهان بیمار وجود دارد که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
۱.تنظیم اولیه دندان مصنوعی: هنگامیکه برای اولین بار دندان مصنوعی را درون دهان‌تان می‌گذارید، طبیعی است که حس ناخوشایندی داشته باشید. دندانپزشک پس از قراردادن دندان مصنوعی با ارزیابی دهان و پرسیدن چند سوال، یکسری تنظیمات اولیه روی پروتز شما انجام می‌دهد. این کار باعث می‌شود که فشار و ناراحتی کمتری در دهان و لثه‌های خود احساس کنید. یک تنظیم جزئی توسط دندانپزشک می‌تواند به کاهش ناراحتی و بهبود تناسب دندان مصنوعی بدون کاهش عملکرد یا دوام آن کمک کند. در مورد پروتزهای دندانی جزئی، تغییر در سطح نگهداشتن گیره نیز می‌تواند تفاوت محسوسی در سطح راحتی بیمار ایجاد کند.
۲. استفاده از چسب‌های دندان مصنوعی: یکی از کارهایی که استفاده کنندگان از دندان مصنوعی می‌توانند برای جلوگیری از سُر خوردن یا لغزش دندان مصنوعی درون دهان انجام دهند، استفاده از چسب دندان مصنوعی است. با این حال همه چسب‌های دندان مصنوعی مانند هم نیستند و برخی از آنها ممکن است کارایی لازم را نداشته باشند. بنابراین قبل از امتحان کردن چسب دندان مصنوعی حتما با دندانپزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که استفاده از چسب دندان مصنوعی را توصیه می‌کند یا نه. در صورت تأیید دندانپزشک خود از او بخواهید که بهترین مارک چسب دندان مصنوعی را برای شما تجویز نماید.
۳. صبوری برای تطبیق و سازگاری: علاوه بر اقدامات موثری که می‌توانید برای جا افتادن دندان مصنوعی انجام دهید، لازم است در طول دوره سازگاری دندان مصنوعی صبور باشید. گذشت زمان، نقش پررنگی در عادت کردن به دندان مصنوعی دارد. اگر پس از سپری شدن زمان مشخصی که دندانپزشک‌تان تعیین کرده است همچنان احساس ناراحتی می‌کنید، برای پیگیری بیشتر به دندانپزشک مراجعه کنید.
۴. نقش دندانپزشک در تطبیق دندان مصنوعی: دندانپزشک می‌تواند نقش قابل توجهی در تطبیق دندان مصنوعی شما داشته باشد. علاوه بر تنظیم اولیه دندان مصنوعی، تجویز چسب مناسب و ارائه اطلاعات لازم در مورد مدت زمانی که جا افتادن دندان مصنوعی طول می‌کشد، دندانپزشک شما می‌تواند اقدامات موثر دیگری نیز انجام دهد. او می‌تواند اکریلیک پروتز را تنظیم کند تا از سایش آن به لثه جلوگیری نماید. هدف از تنظیم دندان مصنوعی آن است که نیروی بایت بیمار به طور یکنواخت در سراسر دندان مصنوعی توزیع شود تا فشار زیادی در یک ناحیه وارد نشود. ریلاین کردن دندان مصنوعی نیز می‌تواند میزان تناسب آن را افزایش دهد. این روش به معنای اضافه کردن یک لایه جدید از مواد به پایه دندان مصنوعی برای بهبود راحتی بیمار و جا افتادن بهتر دندان مصنوعی است.
درد دندان مصنوعی چند روز طول می‌کشد؟
درد دندان مصنوعی می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. زمانی که بیمار برای اولین بار از دندان مصنوعی استفاده می‌کند، ممکن است حداقل تا ۳۰ روز طول بکشد تا به استفاده از دندان مصنوعی عادت کند. در این مدت غذا خوردن و صحبت کردن با دندان مصنوعی برای بیمار دردناک و غیر طبیعی خواهد بود و همچنین ممکن است درد و تورم لثه را تجربه کند. این درد می‌تواند به دلیل التهاب لثه‌های شما در اثر سایش دندان مصنوعی جدید بر روی آنها باشد.
مراقبت‌های پس از استفاده از دندان مصنوعی
رعایت مراقبت‌های پس از استفاده از دندان مصنوعی به کاهش ناراحتی، حفظ سلامت دهان و افزایش دوام دندان مصنوعی کمک خواهد کرد. همچنین جا افتادن دندان مصنوعی در صورت مراقبت صحیح از آن راحت‌تر و سریع‌تر انجام خواهد شد. موارد زیر، مهم‌ترین مراقبت‌های پس از استفاده از دندان مصنوعی هستند.
- پس از بیرون آوردن دندان مصنوعی دهان خود را تمیز کنید. شما باید از مسواک نرم برای تمیز کردن دهان خود استفاده کنید تا مطمئن شوید به دهان و لثه‌هایتان آسیب نمی‌رساند.
- دندان های مصنوعی خود را روزانه دو بار مسواک بزنید (با مسواک نرم و خمیر دندان مناسب) تا از تجمع پلاک و سایر رسوبات غذایی جلوگیری کنید.
- در هنگام خواب، دندان مصنوعی متحرک خود را بیرون بیاورید و درون آب یا مایع ضدعفونی کننده قرار دهید. این کار به جلوگیری از خشک شدن و تغییر شکل دندان مصنوعی کمک خواهد کرد.
- هنگام صبح قبل از گذاشتن دندان مصنوعی باید پروتز را به خوبی تمیز و آبکشی کنید.
- به طور منظم برای ارزیابی شرایط دهان و بررسی وضعیت دندان مصنوعی خود به دندانپزشک مراجعه کنید.
- بیرون آوردن و پوشیدن دندان مصنوعی متحرک را با ملایمت انجام دهید و از اِعمال فشار خودداری نمایید.
- پس از هر بار غذا خوردن، دندان مصنوعی خود را آبکشی نمایید.
- از شستشوی دندان مصنوعی با آب داغ و شوینده‌های خشن مانند خمیر دندان‌های سفید کننده اجتناب کنید.
- در هنگام شستشوی دندان مصنوعی مراقب باشید که از دست‌تان نیفتد زیرا ممکن است دچار شکستگی یا تغییر شکل شود.
- تا زمان جا افتادن دندان مصنوعی، یک رژیم غذایی نرم داشته باشید.
- از دندان مصنوعی خود به طور مرتب استفاده کنید و به خاطر درد و ناراحتی، آن را بیرون نیاورید.
- در صورت مشاهده علائمی نظیر بوی بد دهان، ترشحات بد بو و التهاب لثه برای بررسی بیشتر به دندانپزشک مراجعه کنید.
مشکلات رایج در استفاده از دندان مصنوعی و راه حل‌های آنها
اگرچه دندان مصنوعی یک راه حل موثر برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است اما در صورت عدم تنظیم و مراقبت صحیح می‌تواند مشکلاتی برای بیمار ایجاد کند. در ادامه به مشکلات رایج در استفاده از دندان مصنوعی و راه حل‌های آنها می‌پردازیم.
۱.اشکال در غذا خوردن
پس از دریافت یک دندان مصنوعی جدید مدتی طول می‌کشد تا به غذا خوردن، نوشیدن و جویدن با آنها عادت کنید. تا زمان جا افتادن دندان مصنوعی بهتر است از غذاهای نرم که به قطعات کوچک بریده شده‌اند، استفاده کنید تا جویدن آنها راحت‌تر باشد. همچنین در این مدت از مصرف غذاهای ترد، سفت و چسبناک خودداری کنید. علاوه بر این، جویدن غذا از هر دو طرف دهان به طور همزمان به تثبیت دندان مصنوعی و جلوگیری از لیز خوردن آن در حین غذا خوردن کمک می‌کند.
۲. مشکل در صحبت کردن یا تلفظ کلمات خاص
در چند هفته اول استفاده از دندان مصنوعی ممکن است متوجه شوید که صحبت کردن معمولی برای شما دشوار شده است. نگران نباشید؛ این مشکل با گذشت زمان و در صورت نیاز، تنظیم دندان مصنوعی توسط دندانپزشک برطرف خواهد شد. شمرده حرف زدن و تمرین تلفظ کلمات خاص می‌تواند به تسلط بیشتر شما بر صحبت کردن موثر باشد.
با این حال اگر پروتزهای دندان شما در هنگام لبخند زدن یا خندیدن از جای خود تکان می‌خورند، به دندانپزشک مراجعه کنید. او ممکن است استفاده از چسب دندان مصنوعی را توصیه کند یا پروتز شما را تنظیم نماید.
۳. افزایش تولید بزاق
ترشح بزاق، یکی از وظایف دستگاه گوارش است و یک پاسخ طبیعی به وجود جسم خارجی (احتمالاً غذا) در داخل دهان محسوب می‌شود. استفاده از یک دندان مصنوعی جدید نیز می‌تواند باعث ترشح بیش از حد بزاق شود. این وضعیت احتمالا تا زمانی ادامه خواهد داشت که سیستم عصبی و غدد بزاقی شما به داشتن دندان مصنوعی در داخل دهان عادت کنند.
در نهایت، شما به دندان مصنوعی عادت خواهید کرد و تولید بزاق اضافی متوقف می‌شود. تا آن زمان می‌توانید با مکیدن آب نبات نعناعی یا زنجبیلی احساس طبیعی‌تری در دهان‌تان داشته باشید.
۴. تحریک دهان و لثه
در اوایل استفاده از یک دندان مصنوعی جدید، تجربه کردن مقداری سوزش و درد کاملا طبیعی است. برای تسکین لثه‌ها و جلوگیری از عفونت، دهان‌تان را با آب نمک گرم بشویید. همچنین با نظر دندانپزشک از چسب دندان مصنوعی برای کاهش حرکت و اصطکاک بین دندان مصنوعی و لثه استفاده کنید.
اگر سوزش و التهاب ادامه یافت یا بدتر شد، با دندانپزشک خود مشورت کنید. همچنین به یاد داشته باشید که ساختار عضلانی و ساختار استخوان شما با گذشت زمان کمی تغییر می‌کند، بنابراین پروتزهای مصنوعی شما باید هر چند وقت یکبار تنظیم شوند تا تناسب و عملکرد بهینه خود را حفظ کنند.
۵. سُر خوردن دندان مصنوعی
پروتزهای مصنوعی ممکن است در هنگام غذا خوردن، خندیدن، لبخند زدن یا سرفه کردن کمی جابجا شوند. برای بازگرداندن آنها به موقعیت خود، فک بالا و پایین را به آرامی روی هم فشار داده و آب دهان‌تان را قورت دهید. شما در نهایت به پوشیدن دندان مصنوعی جدید خود عادت می‌کنید و ماهیچه‌ها، گونه‌ها و لثه‌های شما یاد می گیرند که چگونه آن را در جای خود نگه دارند. استفاده از فیکساتور یا چسب دندان مصنوعی نیز می‌تواند به کاهش لغزش کمک کند.
در صورت سُر خوردن و حرکت بیش از حد پروتزهای دندانی باید برای تنظیم مجدد آنها به دندانپزشک مراجعه کنید.
۶.عفونت‌های دهان
افرادی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، مستعد ابتلا به دو نوع عفونت دهان هستند که به خاطر رشد بیش از حد مخمر در دهان اتفاق می‌افتد:
کی‌لیت: به ترک خوردگی و التهاب در گوشه‌های دهان منجر می‌شود.
استوماتیت: با برجستگی‌های قرمز رنگ، زخم‌های دهان یا التهاب عمومی به طور معمول در سقف دهان مشخص می‌شود.
هر دوی این عفونت‌ها با دارو، مراقبت مناسب از دندان مصنوعی و رعایت بهداشت دهان قابل درمان هستند. همچنین اطمینان از متناسب بودن دندان مصنوعی با کاهش نواحی مرطوب بین دندان‌های مصنوعی و لثه از ابتلا به این عفونت‌ها جلوگیری خواهد کرد.
تغذیه و دندان مصنوعی
توصیه می‌شود که در چند هفته اول و تا زمان جا افتادن دندان مصنوعی از یک رژیم غذایی نرم و ترجیحا مایع استفاده کنید. پس از این مدت نیز برای مراقبت از دندان مصنوعی و افزایش دوام آن لازم است از مصرف یکسری مواد غذایی اجتناب نمایید. با این حال همچنان مواد غذایی مناسب بسیاری وجود دارند که می‌توانید در رژیم غذایی خود بگنجانید.
مواد غذایی نامناسب برای دندان مصنوعی
به طور کلی شما باید از هر غذایی که می‌تواند به دندان مصنوعی‌تان آسیب برساند، آن را مجبور به حرکت در دهان‌تان کند یا با گیر کردن زیر آن باعث ایجاد ناراحتی شود، اجتناب کنید.
گوشت سفت: خوردن گوشت‌های سفت مانند استیک یا کباب مستلزم جویدن محکم‌تر و طولانی‌تر است. این امر می‌تواند دندان‌های موجود در پروتز شما را بی ثبات کند و باعث لق شدن یا جدا شدن کامل آنها شود. همچنین گوشت‌های سفت می‌توانند باعث تکان خوردن و لغزیدن قوس‌های اکریلیک روی فک شما شوند و به طور بالقوه لثه‌های شما را تحریک کنند. اگر مجبور به خوردن گشوت سفت هستید، آن را به قطعات لقمه‌ای برش دهید تا جویدن آن آسان شود.
آب نبات چسبناک: از آنجایی که آب نبات سرشار از قند است، بهتر است برای حفظ سلامت دهان تا حد امکان از خوردن آن اجتناب کنید. با این حال اگر دندان مصنوعی دارید، نباید از آب نبات‌های چسبناک مانند کارامل، تافی و پاستیل استفاده نمایید. جدا کردن آب نبات‌های چسبناک از دندان مصنوعی، بسیار سخت‌تر از دندان‌های طبیعی است.
قهوه: نوشیدن قهوه بر عملکرد دندان مصنوعی شما تأثیر نمی‌گذارد و باعث آسیب ساختاری نمی‌شود. با این حال می‌تواند باعث ایجاد لکه شود که ممکن است بیشتر از دندان‌های طبیعی به چشم بیاید. تمیز کردن معمولی و پولیش دندان مصنوعی می‌تواند به جلوگیری از ایجاد لکه کمک کند اما راهی برای سفید کردن دندان مصنوعی پس از تغییر رنگ شدید آن وجود ندارد.
غذاهای ترد: غذاهای سفت و ترد هنگام جویدن به دندان‌های مصنوعی شما فشار می‌آورند. این مسئله می‌تواند باعث شل شدن یا آسیب دیدن آنها شود. سیب، هویج و بلال همگی نمونه‌هایی از غذاهای سفت هستند که باید از آنها اجتناب کنید. آجیل‌ها نیز می‌توانند برای دندان مصنوعی مشکل ایجاد کنند زیرا تقریباً غیرممکن است که آنها را به طور مساوی در هر دو طرف دهان خود هنگام جویدن تقسیم کنید و فشار ناهموار ناشی از جویدن آنها می‌تواند باعث کنده شدن دندان مصنوعی از یک طرف شود.
مواد غذایی با تکه‌های ریز: خرد کردن تکه‌های کوچک غذا بین دندان‌های مصنوعی دشوار است و همچنین می‌تواند زیر دندان مصنوعی گیر کند که می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. پاپ کورن یک نمونه از این مواد غذایی است که زیر دندان مصنوعی گیر کرده و ایجاد ناراحتی می‌کند. علاوه بر این گاز زدن یک ذرت سفت و باز نشده می‌تواند به شکستن دندان مصنوعی منجر شود. برخی از دانه‌ها نیز می‌توانند همین مشکل را ایجاد کنند. دانه‌های کنجد، دانه کتان و تخمه آفتابگردان بسیار کوچک هستند و به راحتی در فضاهای تنگ دندان مصنوعی به دام می‌افتند.
مواد غذایی مناسب برای دندان مصنوعی
تقریباً به ازای هر غذایی که باید با دندان مصنوعی از آنها اجتناب کنید، یک یا چند ماده غذایی وجود دارد که می‌توانید جایگزین کنید:
- کباب تابه‌ای یا کتلت به جای استیک و کباب
- نان موز یا کاپ کیک به جای آب نبات
- چای سبز به جای قهوه
- سبزیجات پخته به جای سبزیجات خام
- حمص به جای آجیل
- چیپس نازک به جای پاپ کورن
- ذرت دانه شده به جای بلال کامل
پرسش و پاسخ
در این بخش به مروز سوالات متداول درباره دندان مصنوعی می‌پردازیم.
۱.دوام و ماندگاری دندان مصنوعی چقدر است؟
به طور معمول دندان مصنوعی متحرک ممکن است بین ۵ تا ۱۰ سال و پروتزهای متکی به ایمپلنت ممکن است بین ۱۰ تا ۲۰ سال ماندگاری داشته باشند. با این حال بسیاری از بیماران می‌توانند بیشتر از طول عمر متوسط دندان مصنوعی از آن استفاده کنند. در بسیاری از مواقع، عامل تعیین کننده در دوام و ماندگاری دندان مصنوعی نحوه مراقبت از آنهاست.
۲. درمان التهاب لثه بعد از گذاشتن دندان مصنوعی چیست؟
تا زمان جا افتادن دندان مصنوعی ممکن است لثه شما دردناک و ملتهب شود. برای تسکین التهاب لثه می‌توانید از محلول آب گرم و نمک یا دهانشویه‌هایی که خاصیت ضد التهابی دارند (به عنوان مثال حاوی میخک هستند) استفاده کنید. همچنین می‌توانید شب‌ها پس از بیرون آوردن دندان مصنوعی، لثه‌های خود را با نوک انگشتان به آرامی ماساژ دهید.
۳. برای جا افتادن دندان مصنوعی خود از چسب استفاده می‌کنم. چرا نمی‌توانم پروتز را به راحتی بیرون بیاورم؟
اگر از چسب دندان مصنوعی خود به درستی استفاده کنید، هنگام برداشتن دندان مصنوعی نباید چسب زیادی روی لثه و کام شما باقی بماند. بیماران از روش‌های مختلفی برای پاک کردن چسب استفاده می‌کنند: یک تکه گاز استریل، یک دستمال کاغذی، یک دستمال مرطوب یا یک مسواک مرطوب. به خاطر داشته باشید که روی هر دندان مصنوعی بیشتر از ۳ یا ۴ چسب به اندازه نخود استفاده نکنید.
برای دریافت مشاوره رایگان همین حالا تماس بگیرید
حرف آخر
جا افتادن دندان مصنوعی، اهمیت بسیاری دارد زیرا لقی و لغزش دندان مصنوعی می‌تواند مشکلات متعددی برای سلامت دهان و لثه ایجاد کند. مراقبت مناسب از دندان مصنوعی، مصرف مواد غذایی نرم، استفاده از چسب دندان مصنوعی و کمی صبوری می‌تواند به جا افتادن دندان مصنوعی شما کمک کند. با این حال در برخی مواقع لازم است برای تنظیم دندان مصنوعی به دندانپزشک مراجعه کنید.
