افتادن پیچ ایمپلنت دندان باعث ناراحتی، کاهش عملکرد دندان و حتی آسیب به ایمپلنت دندان می‌شود. ممکن است بپرسید اگر پیچ ایمپلنت بیفتد چه کنیم؟ چنانچه نمی‌دانید چه اقدامی باید انجام دهید، نگران نباشید. در این مقاله، علل اصلی افتادن پیچ ایمپلنت دندان را بررسی می‌کنیم و راهکارهای موثری برای پیشگیری و درمان آن ارائه می‌دهیم تا از مشکلات بعدی جلوگیری کنید.
علائم و نشانه‌های افتادن پیچ ایمپلنت
افتادن پیچ ایمپلنت دندان می‌تواند با علائم و نشانه‌های مختلفی همراه باشد که آگاهی از آن‌ها برای تشخیص زودهنگام و اقدام به موقع ضروری است. مهم‌ترین علائم و نشانه‌های افتادن پیچ ایمپلنت عبارت هستند از:
- شل شدن یا لق شدن پروتز دندانی
- احساس درد یا ناراحتی در ناحیه ایمپلنت
- التهاب یا تورم لثه در اطراف ایمپلنت
- حرکت یا جابه‌جایی ایمپلنت
یکی از نشانه‌های شایع شل شدن یا شکستگی پیچ ایمپلنت، لق شدن پروتز دندانی است که می‌تواند به دلیل کاهش نیروی پیش‌بار (Preload) در پیچ رخ دهد. همچنین درد یا ناراحتی در اطراف ایمپلنت ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی مانند شل شدن پیچ یا شکستگی آن باشد.
گاهی وجود التهاب، تورم یا خونریزی لثه در ناحیه ایمپلنت خبر از افتادن پیچ ایمپلنت می‌دهد، زیرا این التهاب به دلیل عفونت ناشی از شل شدن پیچ است و نیاز به بررسی و درمان توسط دندانپزشک دارد.
چنانچه پیچ ایمپلنت شل یا شکسته شود، باعث حرکت ایمپلنت یا جابه‌جایی آن می‌شود و می‌تواند عملکردش را تحت تاثیر قرار دهد.
وجود این علائم و نشانه‌ها ضرورت مراجعه به دندانپزشک متخصص را به ما یادآور می‌شود. چرا که در صورت بروز هر یک از این علائم و عدم مراجعه به موقع باید منتظر مشکلات جدی‌تر باشیم که برای سلامت دهان و دندان بسیار خطرناک است.
علت افتادن پیچ ایمپلنت چیست؟
یکی از رایج‌ترین سوالات در خصوص ایمپلنت و مراقبت‌های بعد آن این است که چرا پیچ پروتز دندان مصنوعی ایمپلنت باز می‌شود؟ علت افتادن پیچ ایمپلنت گوناگون است. وبسایت Dr. Scott Froum نیز به بررسی علل مختلف افتادن ایمپلنت پرداخته و اصلی‌ترین عامل‌ها را عفونت باکتریایی حاد، تروما، شکستن اجزای ایمپلنت، پری‌ایمپلنتیت و عدم اسئواینتگریشن می‌داند.
همواره تشخیص دقیق علت به پیشگیری از مشکلات مشابه در آینده کمک می‌کند. در ادامه نیز به برخی از مهم‌ترین علل افتادن پیچ ایمپلنت اشاره می‌کنیم.
عدم نصب کامل پیچ ایمپلنت
اگر به طور کامل پیچ ایمپلنت سفت نشود، شل شدن تدریجی آن قطعی خواهد بود. اگر پیچ به طور کامل بسته نشود یا گشتاور مناسب در هنگام نصب اعمال نشود، نیروی کافی برای حفظ اتصال بین ایمپلنت و پیچ ایجاد نمی‌شود.
پس در نتیجه بیمار با افزایش احتمال شل شدن پیچ ایمپلنت و افتادن آن روبرو خواهد شد. اجرای نادرست جراحی ایمپلنت و عدم تخصص دندانپزشک می‌تواند یکی از اصلی‌ترین دلایل شل شدن پیچ ایمپلنت است.
تحلیل استخوان پس از ایمپلنت
اگر پس از جراحی، اطراف ایمپلنت تحلیل استخوان دیده شود، احتمال کاهش پایداری پیچ و در نهایت افتادن آن افزایش می‌یابد. تحلیل استخوان دلایل گوناگونی دارد مثل ابتلا بیمار به عفونت‌های باکتریایی (پری‌ایمپلنتیت)، نیروهای بیش از حد جویدن، یا کیفیت نامناسب استخوان در محل کاشت ایمپلنت.
همچنین اگر پروتز به درستی طراحی نشود، می‌تواند نیروهای غیرمحوری یا Off-Axis Forces ایجاد کند و شل شدن پیچ ایمپلنت را به دنبال داشته باشد. منظور از نیروهای غیرمحوری نیروهایی هستند که در جهت محور اصلی ایمپلنت وارد نمی‌شوند، بلکه تحت زاویه‌ای خاص به ایمپلنت فشار می‌آورند.
این نوع نیروها می‌توانند تاثیرات منفی بر پایداری و دوام ایمپلنت داشته باشند. همچنین نیروهای غیرمحوری می‌توانند منجر به فشار نابرابر روی استخوان اطراف ایمپلنت شوند که باعث تحلیل استخوان و در نهایت کاهش پایداری ایمپلنت خواهد شد.
اعمال فشار زودهنگام بر ایمپلنت قبل از تکمیل فرآیند اسئواینتگریشن می‌تواند به شل شدن پیچ منجر شود. اسئواینتگریشن (Osseointegration) فرآیندی است که در آن ایمپلنت دندانی با استخوان فک پیوند برقرار می‌کند تا به طور دائم در استخوان فک جوش بخورد.
این فرآیند یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت ایمپلنت‌های دندانی محسوب می‌شود، چرا که بدون آن، عملکرد ایمپلنت دندان با اختلال روبرو می‌شود.
گشتاور کم و نادرست برای پیچ کردن اباتمنت
نیروی گشتاور ناکافی یا بیش از حد هنگام بستن پیچ اباتمنت یکی از اصلی‌ترین علت‌های شل شدن یا حتی شکست پیچ ایمپلنت است. نیروی گشتاور مناسب باید طبق دستورالعمل شرکت سازنده ایمپلنت تنظیم شود و دندانپزشکان باید به این امر توجه کنند که پیچ به درستی در جای خود قرار گیرد و اتصال پایداری ایجاد کند.
ایمپلنت های سر شش ضلعی
ایمپلنت‌های دارای اتصال سر شش‌ضلعی، در مقایسه با سایر طراحی‌ها، معمولا پایداری مکانیکی کمتری دارند. این نوع طراحی باعث افزایش تنش در محل اتصال پیچ ایمپلنت می‌شود.
عفونت لثه و افتادن ایملپنت
عفونت‌های باکتریایی باعث تحلیل استخوان و در نهایت شل شدن یا افتادن پین ایمپلنت می‌شوند.
التهاب و تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت حاکی از عفونت لثه، به ویژه پری‌ایمپلنتیت است. هرچه تراکم استخوان کمتر باشد موجب کاهش استحکام پیچ و سرانجام افتادن آن خواهد شد.
متاسفانه برخی از بیماران نسبت به رعایت بهداشت دهان و دندان اهتمام نمی‌ورزند که این امر موجب عفونت لثه می‌شود. لازم به ذکر است که واکنش‌های باکتریایی به مواد ایمپلنت نیز تشدید کننده این شرایط است.
عدم کنترل سایش دندان و دندان قروچه
افرادی که دندان قروچه دارند یا فشار بیش از حدی هنگام جویدن به دندان‌های خود وارد می‌کنند، بیشتر در معرض شل شدن پیچ ایمپلنت هستند. این فشار اضافی باعث ایجاد تنش‌های غیر محوری روی پیچ و کاهش نیروی پیش‌بار می‌شود. به طور کلی نیروی پیش‌بار یا Preload Force فشاری است که هنگام سفت کردن پیچ ایمپلنت با استفاده از گشتاور (تورک) مناسب در اتصال بین پیچ و بدنه ایمپلنت ایجاد می‌شود.
عدم اعمال نیروی پیش‌بار مناسب هنگام نصب پیچ، گاهی منجر به شل شدن پیچ ایمپلنت می‌شود.
اهمیت این نیرو به این دلیل است که باعث می‌شود که پیچ در جای خود ثابت بماند و در برابر نیروهای جویدن مقاوم باشد.
ضمنا عدم وجود لیگامان پریودنتال در اطراف ایمپلنت‌ها باعث می‌شود که نیروهای جویدن و پارافانکشنال (مانند دندان‌قروچه) به‌طور مستقیم به پروتز ایمپلنت، اتصال پیچی و استخوان اطراف منتقل شوند.
این نیروها می‌توانند منجر به شل شدن یا شکست پیچ شوند. پس از آنجایی که عادات دهانی مضر مانند براکسیسم یا دندان‌قروچه فشار اضافی بر ایمپلنت وارد می‌کند و شل شدن یا شکستن پیچ را به همراه دارد؛ بیماران لازم است اقدامات موثری در جهت رفع این مشکل انجام دهند.
انتخاب پیچ ایمپلنت نامناسب
کاملا بدیهی است که استفاده از پیچ‌های بی‌کیفیت یا نامناسب تاثیر منفی بر پایداری ایمپلنت داشته باشد. پیچ‌هایی که با جنس ایمپلنت سازگار نیستند یا استحکام کافی ندارند، در معرض شکستن یا شل شدن زودهنگام قرار می‌گیرند. عدم تناسب دقیق بین اجزای ایمپلنت نیز می‌تواند به شل شدن یا شکستن پیچ ایمپلنت منجر شود.
اندازه نامناسب پیچ ایمپلنت
بیش از حد کوتاه یا باریک بودن پیچ ایمپلنت باعث عدم استحکام لازم برای تثبیت ایمپلنت خواهد شد. از طرفی، پیچ‌های بیش از حد بلند نیز مشکل ساز است و فشار زیادی به استخوان اطراف وارد کرده و باعث بروز مشکلات مکانیکی خواهد شد.
باز شدن غیر منتظره پیچ اباتمنت
چرا پیچ ایمپلنت در میاد؟ فشارهای مکرر ناشی از جویدن یا عدم اعمال نیروی گشتاور صحیح، باز شدن ناگهانی پیچ اباتمنت را به دنبال دارد. همچنین استحکام ناکافی اتصال پیچ نیز جز دلایل باز شدن غیر منتظره پیچ اباتمنت محسوب می‌شود. این وضعیت نامناسب باعث بی‌ثباتی و جابجایی پروتز دندانی خواهد شد.
کاشت ایمپلنت با اتصال خارجی
کاشت ایمپلنت با اتصال خارجی باعث ایجاد تنش اضافی در پیچ و احتمال شل شدن آن می‌شود. از آنجایی که ایمپلنت‌های دارای اتصال خارجی گاهی نسبت به مدل‌های دارای اتصال داخلی در برابر نیروهای جانبی مقاومت کمتری دارند، سبب بروز این عارضه می‌شوند.
پروفیل استخوانی اطراف ایمپلنت
هرچه کیفیت استخوان اطراف ایمپلنت بهتر باشد نقش مهم‌تری در موفقیت درمان ایمپلنت ایفا می‌کند. اگر استخوان کافی برای حمایت از ایمپلنت وجود نداشته باشد، احتمال لق شدن یا افتادن پیچ افزایش می‌یابد.
تراکم ناکافی و کیفیت پایین استخوان در ناحیه ایمپلنت پایداری ایمپلنت را کاهش می‌دهد و شل شدن پیچ آن را منجر می‌شود. بیمارانی که تراکم استخوانی ضعیفی دارند، در صورت صلاحدید دندانپزشک به پیوند استخوان قبل از کاشت ایمپلنت نیاز خواهند داشت.
شل شدن هیلینگ کپ
هیلینگ کپ در مرحله اولیه درمان ایمپلنت برای بهبود بافت لثه استفاده می‌شود و از این بابت مهم است که اگر به درستی در جای خود قرار نگیرد یا شل شود، نفوذ باکتری‌ها و عفونت را در پی دارد. این امر در درازمدت به تحلیل استخوان و ناپایداری پیچ منجر خواهد شد.
به طور کلی افتادن پین ایمپلنت معمولا ناشی از ترکیبی از عوامل مکانیکی، بیولوژیکی و طراحی ایمپلنت است. رعایت دستورالعمل‌های جراحی توسط بیماران بسیار مهم است. انتخاب مواد و طراحی مناسب ایمپلنت و کنترل عوامل بیولوژیکی احتمال بروز هرگونه مشکل را کاهش دهد.
برای جلوگیری از این مسائل، مراجعه منظم به دندانپزشک و رعایت مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان توصیه می‌شود.
چگونه می توان از باز شدن و افتادن پیچ ایمپلنت دندان پیشگیری کرد؟
شاید جمله پیشگیری بهتر از درمان است کمی کلیشه‌ای به نظر برسد اما باید بدانید در گام نخست وظیفه شما به عنوان بیمار درک اجزای ایمپلنت و تشخیص مشکل است.
در مقاله‌ای در وبسایت معتبر Perio Implant Advisory منتشر شده تاکید شده است که بیماران باید با اجزای مختلف ایمپلنت آشنا شوند تا در صورت بروز مشکل، بتوانند به‌درستی تشخیص دهند کدام قسمت از ایمپلنت خود دچار مشکل شده است.
این آگاهی می‌تواند به دندانپزشک کمک کند تا سریع‌تر و موثرتر مشکل را برطرف کند. به همین خاطر به صورت اجمالی شما را با اجزای ایمپلنت آشنا می‌کنیم.
سیستم ایمپلنت دندان شامل بدنه ایمپلنت، اباتمنت (اتصال‌دهنده) و در برخی موارد پیچ تثبیت اباتمنت است. بدنه ایمپلنت به‌صورت جراحی در استخوان فک جایگذاری شده و اباتمنت که از لثه عبور می‌کند، برای نگهداری دندان مصنوعی به آن متصل می‌شود.
استفاده از قطعاتی که به درستی با یکدیگر چفت می شوند
دندانپزشک شما باید استفاده از قطعاتی که به‌درستی با یکدیگر چفت شوند، مانند اباتمنت و فیکسچر را در اولویت قرار دهد؛ زیرا باعث افزایش دوام و طول عمر ایمپلنت می‌شود. قطعات ناسازگار در نهایت شل شدن پیچ را به دنبال خواهند داشت.
تناسب دقیق میان اجزاء
تناسب دقیق میان اجزاء ایمپلنت، مانند اباتمنت و روکش، از ایجاد فاصله‌ها و نیروهای نامناسب جلوگیری می‌کند. در غیر این صورت، فشار اضافی به پیچ ایمپلنت وارد شده و احتمال شکست آن افزایش می‌یابد.
توزیع مناسب فشار روی پیچ
بررسی دقیق شرایط بیمار، میزان تراکم استخوان و زاویه‌گذاری صحیح ایمپلنت در جلوگیری از شل شدن پیچ نقش دارد. عدم تطابق استخوانی یا موقعیت نامناسب ایمپلنت می‌تواند باعث فشار نامتوازن و در نهایت شل شدن پیچ شود.
محکم کردن پیچ ایمپلنت
پس از نصب ایمپلنت، چکاپ‌های منظم برای بررسی وضعیت پیچ ایمپلنت شما توصیه می‌شود. در صورت لزوم، دندانپزشک می‌تواند پیچ را مجددا سفت کند تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.
مراقبت از ایمپلنت دندان
حفظ بهداشت دهان و دندان، شامل مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه مناسب، از تجمع باکتری‌ها و ایجاد عفونت جلوگیری می‌کند. در صورت عدم رعایت مراقبت از ایمپلنت دندان شل شدن پیچ ایمپلنت دور از انتظار نخواهد بود.
چکاپ منظم نزد دندانپزشک
جراحی که تجربه کافی در کاشت ایمپلنت داشته باشد، می‌تواند از مشکلاتی مانند شل شدن پیچ ایمپلنت جلوگیری کند. تجربه و دقت در جایگذاری ایمپلنت تاثیر مستقیمی بر موفقیت طولانی‌مدت آن دارد. در درجه اول انتخاب دندانپزشک متخصص و در گام بعدی چکاپ‌های دوره‌ای به تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی کمک می‌کند و می‌تواند از هرگونه بروز اختلال در ایمپلنت شما جلوگیری کند.
انتخاب پیچ ایمپلنت مناسب و دقیق
استفاده از پیچ‌های باکیفیت و دارای طراحی مناسب که با سیستم ایمپلنت هماهنگ باشند، در جلوگیری از شل شدن و شکستگی پیچ بسیار تاثیرگذار است. پیچ‌های ضعیف ممکن است هنگام جویدن بشکنند و یا شل شوند.
اقدامات مناسب جراح هنگام عمل جراحی کاشت ایمپلنت
اهمیت تجربه و دقت جراح
مهارت و تجربه جراح در کاشت ایمپلنت تاثیر مستقیمی بر موفقیت عمل جراحی کاشت ایمپلنت دارد. جراحی که تجربه کافی داشته باشد، می‌تواند فشارهای غیرضروری بر پیچ ایمپلنت را کاهش دهد و از مشکلات بعدی جلوگیری کند.
برنامه‌ریزی دقیق قبل از عمل
ارزیابی وضعیت بیمار و برنامه‌ریزی دقیق به دلیل مهم است که می‌تواند از فشار نامناسب بر پیچ جلوگیری کند. قبل از کاشت ایمپلنت، دندانپزشک متخصص وضعیت تراکم استخوان، موقعیت فک و نیازهای بیمار را به‌دقت بررسی می‌کند.
قورت دادن پیچ ایمپلنت
ابزارهای ایمپلنت به دلیل اندازه کوچک و لغزندگی ناشی از بزاق، ممکن است به‌راحتی از دست جراح لیز بخورند و توسط بیمار بلعیده شوند یا حتی هنگام غذا خوردن ممکن است شل و در نهایت قورت داده شوند.
در چنین شرایطی برای تعیین موقعیت جسم خارجی، باید رادیوگرافی‌های مناسب انجام شود. در بسیاری از موارد، جسم خارجی بدون علامت از دستگاه گوارش عبور می‌کند، اما در صورت بروز علائمی مانند درد شکم، خونریزی یا عدم دفع جسم، مراجعه به پزشک ضروری است.
بر اساس اطلاعات موجود در منبع Seattle Children’s Hospital، بلعیدن اجسام خارجی می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود. پیچ ایمپلنت دندان به دلیل داشتن لبه‌های تیز می‌تواند در دستگاه گوارش گیر کند و منجر به سوراخ شدن آن شود.
در صورت بلعیدن پیچ ایمپلنت، باید فورا به پزشک مراجعه کنید تا با انجام تصویربرداری‌های لازم، موقعیت جسم مشخص شود و در صورت نیاز، اقدامات پزشکی برای خارج کردن آن صورت گیرد. به یاد داشته باشید از تحریک استفراغ خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث آسیب بیشتر شود.
حتی اگر مشکل خاصی ندارید، باز هم مراجعه به پزشک ضروری است تا از عوارض جدی جلوگیری شود.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از قورت دادن پیچ ایمپلنت
استفاده از محافظ‌های مناسب: به‌کارگیری محافظ‌های دهانی یا گلو توسط دندانپزشک در حین جراحی از بلعیدن یا ورود اجسام خارجی به مجاری تنفسی جلوگیری می‌کند.
آموزش و آگاهی جراح: توجه جراح به خطرات احتمالی و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه می‌تواند از وقوع چنین حوادثی جلوگیری کند.
سخن پایانی
ما سعی کردیم در این مقاله به سوال اگر پیچ ایمپلنت بیفتد چه کنیم پاسخ دهیم و یک سری راهکارها جهت جلوگیری از بروز این مشکل بیان کنیم. همچنین علت افتادن پیچ ایمپلنت را مورد بررسی قرار دادیم تا شما با دانستن این علت‌ها تا حد ممکن از بروز این عارضه جلوگیری کنید. چنانچه مطالعه این مقاله برای شما مفید بود لطفا آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید. همچنین منتظر نظرات شما هستیم.
منابع
سایت www.perioimplantadvisory.com
سایت bexleydental.com.au
سایت www.perioimplantadvisory.com
سوالات متداول
عوارض باز شدن پیچ ایمپلنت چیست؟
در مورد عوارض باز شدن پیچ ایمپلنت می‌توانیم به مشکلاتی نظیر شل شدن پروتز، شکستگی پیچ، ایجاد فاصله در لبه‌ها، پری ایمپلنتایتیس (التهاب اطراف ایمپلنت)، نشت میکروبی و ناراحتی بیمار اشاره کنیم.
علل اصلی افتادن پیچ ایمپلنت چیست؟
علل اصلی افتادن پین ایمپلنت شامل دندان‌قروچه و فشار زیاد، عدم تطابق دقیق اجزا، طراحی نامناسب اکلوزال و اعمال گشتاور ناکافی هنگام بستن پیچ است. برای پیشگیری، باید نیروهای جویدن کنترل شوند و اجزا به‌درستی هماهنگ باشند. همچنین پیچ‌ها با گشتاور مناسب سفت شوند.
اگر پیچ ایمپلنت را قورت دادیم، چه کنیم؟
در صورت بلعیدن پیچ ایمپلنت، باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا با انجام تصویربرداری‌های لازم، موقعیت جسم مشخص شود و در صورت نیاز، اقدامات پزشکی برای خارج کردن آن صورت گیرد.
