وقتی صحبت از ایمپلنت دندان می‌شود، اغلب تمرکز روی تاج زیبا و نهایی آن است؛ اما پایه اصلی و کلیدی موفقیت هر ایمپلنت، چیزی است که کمتر دیده می‌شود: فیکسچر ایمپلنت یا همان پیچ ایمپلنت. این قطعه کوچک، فلزی است که در استخوان فک کاشته می‌شود و نقش ریشه طبیعی دندان را بازی می‌کند، پایه‌ای محکم برای ایمپلنت و تضمین‌کننده دوام و استحکام آن.
در این مقاله، به زبان ساده و دقیق، تمامی نکات مرتبط با فیکسچر ایمپلنت را بررسی خواهیم کرد؛ از تعریف و انواع آن گرفته تا جنس، مراحل کاشت و هزینه‌های مربوطه.
فیکسچر ایمپلنت چیست؟
فیکسچر ایمپلنت (Fixture) در واقع پیچ فلزی ریز و پایه‌ای ایمپلنت است که به صورت جراحی داخل استخوان فک قرار داده می‌شود. پس از مدتی، این قطعه با استخوان جوش خورده و تبدیل به پایه‌ای مستحکم برای قرار دادن تاج دندان (پروتز نهایی) می‌گردد.
بسیاری تصور می‌کنند ایمپلنت تنها شامل تاج سفید رنگ است، اما واقعیت این است که اصل ایمپلنت از همین فیکسچر آغاز می‌شود. این بخش نقش مشابه ریشه طبیعی دندان دارد و استحکام و دوام ایمپلنت به کیفیت و اتصال درست آن بستگی دارد.
عکس فیکسچر ایمپلنت | فیکسچر دندان چه شکلی است؟
تصویری که مشاهده می‌کنید، نمای واقعی از پیچ ایمپلنت دندان است که درون استخوان فک جای می‌گیرد. همان‌طور که می‌بینید، طراحی رزوه‌ای آن باعث می‌شود محکم در استخوان قفل شود و فشارهای وارده را به‌خوبی تحمل کند.
عملکرد و کاربرد فیکسچر
فیکسچر ایمپلنت دندان چند مأموریت حیاتی را به طور هم‌زمان انجام می‌دهد:
✅ جایگزین ریشه دندان می‌شود
زمانی که دندان طبیعی از بین می‌رود، نه‌تنها تاج بلکه ریشه آن نیز حذف می‌شود. فیکسچر به‌عنوان یک ریشه مصنوعی عمل می‌کند و نقش نگهدارنده دندان جدید را بر عهده می‌گیرد.
✅ از تحلیل استخوان فک جلوگیری می‌کند
استخوان فک بدون تحریک ناشی از ریشه دندان، به‌مرور زمان دچار تحلیل می‌شود. فیکسچر با انتقال نیروهای طبیعی جویدن به استخوان، از این تحلیل جلوگیری کرده و به حفظ ساختار چهره کمک می‌نماید.
✅ نیروی جویدن را منتقل می‌کند
هنگام جویدن، فیکسچر نیروی وارده را جذب کرده و به شکل یکنواخت در استخوان فک پخش می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود عملکرد دندان کاشته‌شده کاملاً مشابه دندان طبیعی باشد.
✅ پایه‌ای برای ساخت دندان جدید فراهم می‌کند
پس از جوش خوردن کامل فیکسچر با استخوان، سایر اجزای ایمپلنت مانند اباتمنت و تاج دندان روی آن نصب می‌شوند. در نهایت، فرد می‌تواند بدون نگرانی غذا بخورد، صحبت کند و لبخند بزند.
به زبان ساده، فیکسچر قلب تپنده ایمپلنت دندان است: ریشه‌ای مصنوعی که نه تنها تاج را نگه می‌دارد، بلکه سلامت استخوان فک و تعادل نیروهای جویدن را تضمین می‌کند و در نهایت لبخندی پایدار و طبیعی به فرد بازمی‌گرداند.
انواع فیکسچر ایمپلنت دندانی
فیکسچرها بر اساس شکل ظاهری، سطح، جنس، نوع اتصال به اباتمنت، روش جراحی و همچنین نوع طراحی رزوه‌ها دسته‌بندی می‌شوند:
۱. از نظر شکل کلی
فیکسچر از نظر شکل به دو دسته تقسیم می‌شود:
✅ فیکسچر استوانه‌ای
- شکلش شبیه یه استوانه صاف است.
- ساده‌ترین مدل فیکسچر محسوب می‌شود.
- مناسب برای فک‌هایی با استخوان نرم یا تراکم پایین.
✅ فیکسچر مخروطی
- شبیه به ریشه دندان است؛ یعنی قسمت پایین آن باریک‌تر است.
- این مدل باعث می‌شود تا استخوان اطراف بهتر با ایمپلنت قفل شود.
- اگه بخواهیم ایمپلنت فوری بگذاریم، این مدل مناسب است.
۲. از نظر طراحی رزوه (شیارهای روی پیچ)
روی بدنه فیکسچر، شیارهایی وجود دارد به اسم رزوه که مثل پیچ، به استخوان گیر می‌کنند. این شیارها انواع مختلفی دارند:
✅ فیکسچر مربعی (Square Fixture)
- سطح تماس زیادی با استخوان دارد؛ در نتیجه باعث می‌شود ایمپلنت لق نشود.
- برای کسانی با استخوان فک ضعیف مناسب هستند.
✅ فیکسچر رزوه مخروطی (Conical Fixture)
- شیارهای این مدل موقع قرار گرفتن داخل استخوان، کمی فشار وارد کرده تا باعث ثبات بهتر شود.
- برای کاشت ایمپلنت در استخوان‌های کم عرض یا نرم مناسب است.
✅ فیکسچر باترس (Buttress Fixture)
- از لحاظ ظاهری، یک طرف شیار عمودی و طرف دیگر شیار زاویه دارد.
- طراحی این مدل، کمک می‌کند فشارهایی مثل جویدن راحت‌تر به استخوان فک منتقل شود.
✅ فیکسچر ریورس باترس (Reverse Buttress Fixture)
- شبیه به مدل قبلی است؛ با تفاوت شیارهای برعکس.
- باعث می‌شود فشارهای جانبی (افقی) بهتر کنترل و استخوان اطراف فیکسچر بهتر حفظ شود.
۳. از نظر نوع اتصال
فیکسپر باید به بخش بالایی خود، یعنی اباتمنت وصل شود؛ برای اتصال دو نوع وجود دارد:
✅ اتصال داخلی
- اباتمنت داخل فیکسچر قرار می‌گیرد.
- محکم‌تر بوده و احتمال لق شدنش کمتر است.
✅ اتصال خارجی
- اباتمنت روی فیکسچر سوار می‌شود.
- مدل‌های قدیمی‌تر معمولاً اینجور بودند.
۴. از نظر روش جراحی
از لحاظ جراحی نیز دو روش وجود دارد:
✅ دو مرحله‌ای
اول فیکسچر داخل استخوان کاشته می‌شود، بعد از چند ماه که استخوان فک جوش خورد، قسمت بعدی (اباتمنت و تاج) اضافه می‌شود.
✅ یک مرحله‌ای
فیکسچر و اباتمنت با هم قرار داده می‌شوند. این مدل در بعضی شرایط خاص برای کوتاه کردن زمان استفاده می‌شود.
۵. از نظر برند
| برند | کشور سازنده | کیفیت | قیمت تقریبی |
| اشترومن | سوئیس | عالی | بالا |
| نئوبایوتک | کره جنوبی | خوب | متوسط |
| آستم | کره جنوبی | بسیار خوب | متوسط |
| ایمپلنت Direct | آمریکا | متوسط به بالا | متوسط |
| مگاژن | کره | عالی | نسبتاً بالا |
جنس فیکسچر ایمپلنت از چیست؟
اکثر فیکسچرهایی که امروزه استفاده می‌شوند، از تیتانیوم خالص (Titanium) یا آلیاژهای تیتانیوم ساخته شده‌اند. دلایل استفاده از تیتانیوم عبارتند از:
- سازگاری زیستی با بدن انسان (biocompatibility)
- قابلیت جوش خوردن با استخوان (اسئواینتگریشن)
- مقاومت بالا در برابر فشار و فرسودگی
در موارد خاص، از فیکسچر زیرکونیا (Zirconia) نیز استفاده می‌شود که ماده‌ای سرامیکی و سفید رنگ است و بیشتر برای افرادی که حساسیت دارند یا زیبایی بیشتر برایشان اهمیت دارد، مناسب است.
مراحل قرار دادن فیکسچر ایمپلنت
- بررسی اولیه و عکس‌برداری: از فک با دستگاه CBCT تصویربرداری می‌شود تا محل مناسب تعیین گردد.
- بی‌حسی موضعی: مانند بی‌حسی در درمان‌های دندانپزشکی.
- جراحی و قرار دادن فیکسچر: سوراخی در استخوان ایجاد شده و فیکسچر در آن جای می‌گیرد.
- دوره جوش خوردن با استخوان (اسئواینتگریشن): معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد.
- قرار دادن اباتمنت و تاج نهایی: پس از اتمام جوش خوردن، سایر قطعات ایمپلنت نصب می‌شوند.
مدت زمان لازم برای پیوند فیکسچر با استخوان چقدر است؟
مدت زمان لازم برای پیوند فیکسچر با استخوان زمان لازم برای پیوند فیکسچر با استخوان فک بین ۴ تا ۶ ماه متغیر است. این زمان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- کیفیت و تراکم استخوان فک: در استخوان‌های با تراکم بالا، پیوند فیکسچر سریع‌تر اتفاق می‌افتد.
- نوع فیکسچر: فیکسچرهایی با سطح تماس بیشتر با استخوان فک، سریع‌تر پیوند می‌خورند.
- مهارت و تجربه دندانپزشک: مهارت و تجربه دندانپزشک در جایگذاری فیکسچر نقش مهمی در سرعت این فرآیند دارد.
- مراقبت بیمار: رعایت بهداشت دهان و دندان و اجتناب از سیگار کشیدن به تسریع فرآیند پیوند فیکسچر کمک می‌کند.
انتخاب فیکسچر مناسب برای ایمپلنت
یکی از عوامل کلیدی در موفقیت ایمپلنت دندان، انتخاب درست فیکسچر است. این انتخاب باید با توجه به شرایط خاص هر بیمار، از جمله میزان و کیفیت استخوان فک، محل دندان از دست رفته، سلامت دهان و وضعیت عمومی بدن انجام شود.
ابعادی مثل طول، قطر و نوع سطح فیکسچر باید به‌گونه‌ای تعیین شوند که بیشترین هماهنگی را با استخوان فک داشته باشند و ثبات اولیه خوبی فراهم کنند. همچنین، استفاده از برندهای معتبر و سیستم‌های ایمپلنت قابل اطمینان، احتمال موفقیت درمان را در بلندمدت افزایش می‌دهد.
مراقبت از فیکسچر ایمپلنت دندان
برای داشتن یک ایمپلنت مستحکم، ماندگار و کاملاً طبیعی، مراقبت صحیح از فیکسچر ایمپلنت امری حیاتی است. این موضوع به‌ویژه در روش‌های دو مرحله‌ای ایمپلنت اهمیت بیشتری دارد، چرا که در این روش، فیکسچر بین ۴ تا ۶ ماه بدون پوشش نهایی در داخل استخوان فک باقی می‌ماند. مراقبت‌ها به دو بخش اصلی تقسیم می‌شوند: ۲۴ ساعت ابتدایی و دوران پس از آن.
مراقبت‌های لازم در ۲۴ ساعت اول پس از کاشت فیکسچر
- مصرف دقیق و کامل آنتی‌بیوتیک‌های تجویز شده توسط پزشک، برای پیشگیری از عفونت الزامی است.
- از مصرف دخانیات و نوشیدنی‌های الکلی در این بازه زمانی به‌شدت خودداری کنید.
- برای کنترل تورم و درد احتمالی، استفاده از کمپرس یخ توصیه می‌شود.
- از خوردن غذاهای سفت و نیازمند جویدن زیاد پرهیز کرده و تنها غذاهای نرم مصرف نمایید.
مراقبت‌های پس از ۲۴ ساعت اولیه
- رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان، برای جلوگیری از تجمع باکتری‌ها و عفونت، ضروری است.
- استفاده روزانه از دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده، به پاکیزگی محیط دهان و محافظت از فیکسچر کمک می‌کند.
- به‌طور منظم برای معاینه وضعیت فیکسچر به دندانپزشک مراجعه کنید.
- از جویدن خوراکی‌های سفت یا سخت با ناحیه‌ای که فیکسچر قرار دارد خودداری کنید تا فشار بیش از حد به آن وارد نشود.
- در صورت مشاهده علائمی مانند درد شدید، تورم غیرطبیعی، خونریزی یا لق شدن فیکسچر، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید.
در نظر داشته باشید که موفقیت نهایی ایمپلنت، به‌طور مستقیم به نحوه مراقبت شما از فیکسچر وابسته است. با رعایت این نکات ساده اما مهم، می‌توانید پایه‌ای محکم برای لبخندی زیبا و ماندگار بسازید.
عوارض عدم مراقبت از فیکسچر ایمپلنت دندان
مراقبت نکردن از فیکسچر ایمپلنت می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی جدی و گاه جبران‌ناپذیر شود. این قطعه کوچک فلزی که در دل استخوان فک قرار دارد، اگر نادیده گرفته شود، ممکن است زمینه‌ساز شکست کامل درمان ایمپلنت شود. در ادامه به مهم‌ترین عوارض عدم مراقبت صحیح از فیکسچر اشاره می‌کنیم:
۱. عفونت اطراف ایمپلنت (پری‌ایمپلنتیت)
در صورت بی‌توجهی به بهداشت دهان و دندان، باکتری‌ها در اطراف فیکسچر تجمع می‌کنند و به بافت‌های اطراف آن نفوذ می‌کنند. این عفونت که با نام “پری‌ایمپلنتیت” شناخته می‌شود، می‌تواند با علائمی مانند درد، قرمزی، تورم، ترشح چرک و بوی بد دهان همراه باشد. در صورت عدم درمان، منجر به تحلیل استخوان اطراف فیکسچر و در نهایت لق شدن و از دست رفتن ایمپلنت خواهد شد.
۲. تحلیل استخوان فک
رعایت نکردن بهداشت دهان یا وجود بیماری‌های لثه باعث تحلیل تدریجی استخوان فک می‌شود. این تحلیل استخوانی می‌تواند پایداری فیکسچر را کاهش داده و در نهایت منجر به شکست کامل ایمپلنت شود. درمان این وضعیت معمولاً نیازمند جراحی‌های اضافی، پیوند استخوان و صرف هزینه‌های بیشتر است.
۳. لق شدن یا شکست فیکسچر
فیکسچر برای ماندگاری، به استخوانی سالم و محکم نیاز دارد. تحلیل استخوان یا فشار بیش از حد به ایمپلنت (مثلاً جویدن خوراکی‌های سفت) می‌تواند باعث لق شدن یا حتی شکست فیکسچر شود. گاهی این آسیب در ظاهر کوچک است اما ممکن است عملکرد ایمپلنت را به‌طور کامل مختل کند.
طبق تحقیقات، نرخ کلی شکست فیکسچر ایمپلنت در چندین مطالعه کمتر از ۳٪ در بازه ۴ تا ۶ سال بوده‌است.
در صورت لق شدن یا افتادن فیکسچر ایمپلنت
لق شدن یا خارج شدن فیکسچر می‌تواند نشانه‌ای از مشکل جدی باشد و معمولاً به دلایلی مانند عفونت، فشار زیاد، ضربه یا جایگذاری نادرست رخ می‌دهد. در صورت مشاهده چنین وضعیتی، فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
اگر فیکسچر کاملاً خارج شد، آن را تمیز نگه داشته و حتماً با خود نزد پزشک ببرید. در این فاصله، از دستکاری محل آسیب‌دیده با دست یا زبان خودداری کرده و به آن فشار وارد نکنید.
۴. شکست کامل درمان ایمپلنت
ترکیبی از عفونت، تحلیل استخوان، لق شدن و شکست فیزیکی فیکسچر می‌تواند باعث شکست نهایی درمان شود. در این حالت، ایمپلنت باید کاملاً خارج شده و در صورت امکان، بعد از مدت‌ها و با اقدامات درمانی بیشتر، دوباره جایگزین شود.
۵. بوی بد دهان
عدم رعایت اصول بهداشتی، به‌ویژه با وجود یک قطعه خارجی مانند فیکسچر در دهان، احتمال تجمع پلاک و باکتری را افزایش داده و می‌تواند منجر به بوی نامطبوع و آزاردهنده در دهان شود.
۶. خونریزی لثه
ملتهب شدن لثه در اثر تجمع پلاک می‌تواند باعث آسیب به بافت‌ها و رگ‌های خونی اطراف فیکسچر شود. این وضعیت معمولاً با خونریزی هنگام مسواک زدن یا خوردن غذا همراه است و نشانه‌ای از شروع بیماری لثه است.
۷. احساس درد و ناراحتی مداوم
در صورت عدم مراقبت کافی، فیکسچر ممکن است با مشکلاتی مثل عفونت یا لق شدن روبرو شود که نتیجه آن درد، فشار، یا ناراحتی در ناحیه کاشت خواهد بود. این درد می‌تواند کیفیت زندگی را کاهش دهد و نیاز به درمان‌های پی‌در‌پی ایجاد کند.
رعایت نکات بهداشتی ساده و پیروی از توصیه‌های دندانپزشک، نقش کلیدی در جلوگیری از این عوارض دارد. فیکسچر ایمپلنت، اگرچه دیده نمی‌شود، اما قلب موفقیت درمان شماست.
اندازه پیچ ایمپلنت چقدر است؟
پیچ‌های ایمپلنت معمولاً در طول‌های مختلف از ۶ تا ۱۸ میلی‌متر و قطرهای ۳ تا ۶ میلی‌متر طراحی می‌شوند. انتخاب سایز مناسب کاملاً وابسته به ضخامت و تراکم استخوان فک بیمار است.
هزینه فیکسچر ایمپلنت در ایران (سال ۱۴۰۴)
قیمت فیکسچر بسته به برند، کیفیت، شرایط فک و تخصص جراح متفاوت است. به طور میانگین:
- فیکسچر کره‌ای: حدود ۸ تا ۱۲ میلیون تومان
- فیکسچر اروپایی: حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان
- فیکسچر آمریکایی یا سوئیسی: بیش از ۲۰ میلیون تومان
پیشنهاد: در کلینیک سریتا، پس از انجام مشاوره تخصصی و بررسی دقیق شرایط، هزینه‌ای متناسب با وضعیت بیمار تعیین می‌گردد. ما کیفیت درمان و رضایت شما را تضمین می‌کنیم.
برای دریافت مشاوره رایگان، شماره تماس خود را وارد کنید.
جمع‌بندی: فیکسچر، قلب ایمپلنت!
فیکسچر بخش اساسی و حیاتی ایمپلنت دندان است. برای داشتن ایمپلنتی موفق و ماندگار، انتخاب فیکسچر با کیفیت و انجام صحیح مراحل کاشت توسط دندانپزشک متخصص بسیار اهمیت دارد.
در کلینیک سریتا، با بهره‌گیری از برندهای معتبر جهانی، تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص، بهترین خدمات ایمپلنت دندان را به شما ارائه می‌دهیم.
📞 برای دریافت مشاوره رایگان و بررسی شرایط فک و دندان خود، همین حالا با ما تماس بگیرید: مشاوره رایگان ایمپلنت در کلینیک سریتا
سوالات متداول بیماران – پاسخ‌های تخصصی
معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه، بسته به شرایط فک و بدن بیمار.
جراحی تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و پس از آن درد مختصر طبیعی است که با داروهای مسکن قابل کنترل است.
در موارد خاص و در صورت بروز مشکل، تعویض فیکسچر ممکن است اما معمولاً نیاز به جراحی مجدد دارد.
بین ۶ تا ۱۸ میلی‌متر، بسته به وضعیت استخوان فک.
تیتانیوم مقاومت و جوش‌خوردگی بیشتری دارد، اما زیرکونیا برای نواحی جلویی که زیبایی اهمیت دارد مناسب‌تر است.
فیکسچر ایمپلنت
پیچ ایمپلنت
پایه ایمپلنت
پیچ دندان ایمپلنت
پیچ موقت ایمپلنت
