درمان ارتودنسی، راهیست برای صاف کردن و حرکت دادن دندان ها برای بهبود ظاهر و کارکرد آنها همچنین، باعث کمک به سلامتی طولانی مدت دندانها ، لثه و مفاصل فک با وارد کردن فشار کمی به کل دندانها میشود.
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی دندان، شاخه‌ای از دندانپزشکی است که به اصلاح دندان‌هایی که در جای نامناسبی قرار دارند، می‌پردازد. دندانهای نامرتب مشکلاتی برای بهداشت دهان و دندان در پی دارد از جمله:
1. پوسیدگی دندانها
2. مشکلات لثه‌ای
3. خوب جویده نشدن دندانها و مشکلات گوارشی
4. سردرد
5. مشکلات TMJ
6. احساس درد درگردن، شانه و پشت
7. همچنین دندانهای کج و نامرتب به زیبایی ظاهر شخص آسیب می‌زند.
چگونه متوجه شویم به ارتودنسی نیاز داریم؟
بهترین راه برای تشخیص این که خود یا فرزندانتان نیاز به ارتودنسی دارید یا نه، مراجعه به متخصص ارتودنسی و گرفتن مشاوره است. اولین ملاقات کودک با دندانپزشک، سن دو سالگی و سن مراجعه به ارتودنتیست، هفت سالگی است. ارتودنتیست با معاینه دندانها میتواند تشخیص دهد که نشانه‌های اولیه‌ای از مشکلات رایج دندان و موقعیت قرارگیری نادرست فک را دارید یا خیر. معمولا در سنین بین پنج تا هشت سالگی می‌توان گفت که آیا دندانهای فرزندتان در حال رشد به شکل نرمال است یا خیر.
انواع ارتودنسی
ارتودنسی دو نوع ثابت و متحرک دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارد که انتخاب نوع درمان به تشخیص ارتودنتیست است.
ارتودنسی متحرک
ارتودنسی متحرک به دندانها چسبانده نمی‌شود و ملزومات آن میتواند از دهان خارج شود. تجویز این نوع ارتودنسی به عهده دندانپزشک متخصص ارتودنسی است.
دستگاه‌های ارتودنسی متحرک معمولا به دو دسته تقسیم می‌شوند:
گروه اول متناسب با حرکت‌های ساده دندانی می باشد.
دومین گروه از دستگاه‌های ارتودنسی متحرک برای حرکت دادن فکین (مندیبل و ماگزیلا) یا همان فک بالا و پایین متناسب است.این دستگاه‌ها بدین منظور طراحی شده‌اند که نیروی معینی را با کمک فنرها و پیچ‌ها و دیگر اجزای مکانیکی خود، به دندانها و یا فکین وارد کنند.
دقت کنید که دستگاه ارتودنسی متحرک، تنها برای حرکات جنبشی tipping طراحی شده‌اند. همچنین در درمان‌های تخصصی‌تر و دشوارتر نیز می‌توان از آنها استفاده کرد. تا زمانی که همچون دستگاه‌های ثابت ارتودنسی، تاثیر درمانی خود را به جای گذارند.
انجام ارتودنسی ثابت
ارتودنسی نیز مانند هر درمان دیگری، مراحلی دارد که در ادامه آنها را بیان می‌کنیم.
1. مشاوره، معاینه و ارزیابی دندان
اولین مرحله ارتودنسی، جلسه مشاوره با متخصص ارتودنسی است. طی این جلسه بیمار مشکلات و خواسته‌های خود را بیان می‌کند و در مورد مزایا و معایب روش انتخابی با ارتودنسی بحث و گفتگو می‌کند. متخصص ارتودنسی پس از معاینه، به بررسی ناهنجاری موجود در ترتیب دندانها و ناهنجاری‌های احتمالی فک و صورت،می‌پردازد. معاینه، شامل عکس‌برداری از دندانها و ارائه یک طرح درمانی دقیق برای بیمار می‌باشد.
برای اینکه متخصص ارتودنسی بتواند طی مراحل ارتودنسی به صورت دقیق در مورد نحوه درمان تصمیم بگیرد، ابتدا باید با استفاده از عکس‌های OPG ، قرارگیری ریشه‌های دندان و موقعیت آنها را بسنجد. هنگامی که یک برنامه درمانی دقیق ارائه شود، هزینه ارتودنسی ثابت نیز مشخص خواهد شد.
2. مراحله دوم قالب گیری برای ارتودنسی دندان
در این مرحله متخصص ارتودنسی پس از معاینات دقیق دندان بیمار، قالب‌گیری دندان را انجام می‌دهد، تا وضعیت دندانها را در ابتدای مراحل ارتودنسی ثبت نماید.
مراحل تصویربرداری در ارتودنسی دندان
در مرحله تصویربرداری باید طبق تشخیص متخصص ارتودنسی، مراحل زیر انجام شود:
عکس رادیولوژیOPG
OPGبرای شروع درمان ارتودنسی ضروری است. به وسیله این عکس، متخصص ارتودنسی ریشه دندان را به طور دقیق می‌بیند ومی‌تواند کلیه دندانها را از لحاظ سلامت کلی ارزیابی کند.
گرفتن عکس رنگی
گرفتن عکس رنگی از دهان برای بررسی وضعیت بافت سخت و نرم داخل دهان و ارزیابی شاخص‌های زیباییصورت در ابتدای درمان ارتودنسی تجویز میشود.
معاینه بیمار ارتودنسی دندان
در این مرحله از ارتودنسی دندان، متخصص ارتودنسی فک بیمار رادوباره توسط مورد بررسی قرار می‌دهد. پس از آن هزینه تقریبی ارتودنسی و زمان بندی احتمالی درمان را برای بیمار توضیح می‌دهد.
قرار دادن بریس(براکت) بر روی دندان بیمار
در صورتی که فرد ارتودنسی نامرئی را انتخاب کند، پس از قالب گیری و انجام عکس برداری لازم، در 20طی زمان الی 30 دقیقه ارتودنسی دندان انجام میشود. در غیر این‌صورت جلسه مربوط به چسباندن بریس(براکت‌ها) در دهان حدود 2 ساعت زمان می‌برد. متخصص ارتودنسی با دقت و زمان زیادی براکت‌ها را روی هر یک از دندانها می‌گذارد.
تنظیم جلسات بعدی برای مراحل ارتودنسی دندان
متخصص ارتودنسی پس از قرار دادن براکت بر روی دندان، جلساتی را طبق برنامه زمان بندی برای مراجعه بیمار تنظیم می‌کند. در این جلسات روند پیشرفت درمان بیمار بررسی شده و حرکات دندانی تنظیم می‌گردد.در طول هر جلسه، متخصص ارتودنسی نیروی لازم برای حرکت دندانها را مجددا تنظیم می‌کند.
استفاده از نگهدارنده و خارج کردن براکت از دهان
هنگامی که مراحل درمان ارتودنسی پایان یافت و هزینه های آن تسویه شد متخصص براکت را از دهان بیمار خارج کرده و پس از آن، استفاده از نگهدارنده دندان را جهت ثابت نگه داشتن وضعیت دندان و فک بیمار،تجویز می‌کند. پس از اتمامکلیه مراحل درمان، بیمار میتواند از زیبایی دندانها و لبخند خود لذت ببرد.
مراحل ارتودنسی متحرک دندان
مراحل ارتودنسی متحرک برای افرادی که در محدوده سنی پایین قرار دارند، انجام میشود و این امکان را به فرد می‌دهد تا دستگاه ارتودنسی متحرک را هر زمانی از دندانها جدا کنند و سپس سرجایش قرار دهند.
متخصص ارتودنتیست، در اولین جلسه به معاینه و بررسی مشکلات دندان بیمار می‌پردازد. با استفاده از رادیولوژی دندان، متخصص ارتودنسی مشکلات دندان را قبل شروع فرآیند ارتودنسی بر طرف نماید.پس از آن میتواند نظر قطعی و برنامه درمانی رابه اطلاع بیمار برساند.
متخصص ارتودنسی شما ابتدا از سلامت لثه‌های بیمار اطمینان حاصل می‌کند.اگر مورد مشکوکی در لثه‌هاوجود داشت، برای تشخیص بیماری لثه او را به یک پریودنتیست معرفی می‌کند.سپس نوبت به سراغ پر کردن پوسیدگی‌ها و جرم‌گیری دندانها می‌رسد.پس از رفع همه مشکلات در صورتی که نیاز به درمان ارتودنسیمتحرک وجودداشتهباشد،مراحل زیر انجام میشود.
مراحل ارتودنسی متحرک به ترتیب
1. این نوع ارتودنسی برای سنین پایین و ناهنجاری فکی در سنین قبل از بلوغ استفاده میشود.
2. در ارتودنسی متحرک ابتدا از فک بالا و پایین بیمار قالب گیری میشود و پلاک بالا و پلاک پایین ساخته میشود.
3. پس از آماده شدن قالب ارتودنسی، بیمار باید در همه زمان‌ها حتی در خواب از قالب ارتودنسی متحرک استفاده نماید.
4. قالب ارتودنسی متحرک را می‌توان فقط در زمان خوردن و آشامیدن از دهان خارج کرد.پس از استفاده از مسواک و نخ دندان قالب ارتودنسی را دوباره در دهان قرار دهد.
5. استفاده از روش ارتودنسی متحرک برای افرادی که سن کمتری دارند بسیار مفید استزیرا باعث میشود که علاوه بر مشکلات دندان، ناهنجاری کوچک فکی آنها نیز بر طرف شود.
6. همچنین استفاده از ارتودنسیمتحرکممکناستسببمحدودیتحرکاتدندانیشود.
7. برای درمان ارتودنسی به وسیله قالب متحرک متخصص ارتودنسی به همکاری بیمار نیز نیازمند است.
8. مدت زمان استفاده از دستگاه ارتودنسی متحرک، بسته به سن بیمار بین 6 ماه الی یک سال متغیر است.
مزایای ارتودنسی دندان
همان طور که قبلا اشاره کردیم، ارتودنسی به خودی خود عارضه خاصی را در پی نداشته و این عدم رسیدگی فرد و سهل انگاری وی می باشد که زمینه ایجاد عوارض را فراهم می کند.
درمان ارتودنسی از جمله درمان هایی است که با هدف زیبایی بخشی، بهبود کارایی سیستم دندانی و پیشگیری از پوسیدگی و تحلیل لثه صورت می پذیرد. مزایای استفاده از درمان ارتودنسی عبارتند از:
1. دهان سالم
2. ظاهر زیبای دندانهای و لبخند زیبا
3. دندان‌هایی که احتمالا طول عمر بیشتری دارند.
معایب و عوارض ارتودنسی دندان
اگرچه این درمان فواید چشمگیری دارد، اما در صورت عدم مراقبت مناسب توسط بیمار، مشکلاتی به سراغ فرد خواهد آمد. از جمله:
خراش و زخم
بریس‌های فلزی ممکن است سبب ایجاد زخم در دهان شوند. اما در صورت مراقبت درست، آسیبی وارد نمی کنند
پوسیدگی دندان و بیماری لثه
گیر کردن مواد غذایی در بین براکت ها زمینه رشد باکتری¬های دهانی را تشدید کرده و موجب پوسیدگی دندان و تحلیل لثه خواهد شد. اگر فرد در رعایت بهداشت دهان و دندان خود کوشا نباشد و از مسواک و نخ دندان استفاده نکند،این مشکل پیش می‌آید.
خطر برگشت درمان ارتودنسی
از جمله عوارض ارتودنسی خطر برگشت ناهنجاری¬ها بعد از درمان است. اگر این درمان‌ها در زمان رشد باشد، برگشت‌پذیر نخواهد بود. برای ارتودنسی، بهتر است به متخصص ارتودنسی باتجربه‌ای مراجعه کنید تا این مسئله پیش نیاید.
کوتاه شدن طول ریشه
احتمال تحلیل و کوتاه شدن ریشه دندان¬ها، در حدود 3 الی 5 درصد می¬باشد و بسیار جزئی است.در حین درمان نیز ممکن است قطعات بسیار ریزی از ریشه شکسته شده و مجددا ساخته شود. به این دسته از عوارض و معایب ارتودنسی، در بیمارانی که سابقه آسم و یا ضربه دارند، باید بیشتر توجه شود.
طول دوره درمان ارتودنسی دندان
درمان ارتودنسی دندان، در اکثر موارد 18 تا 24 ماه به طول می‌انجامد و نسبت به نوع درمان میتواند تغییر کند. وجود بیماری زمینه‌ای در فرد و عدم همکاری او در طولانی بودن فرآیند درمان، نقش زیادی دارد.
ارتودنتیست کیست؟
متخصص ارتودنسی یا ارتودنتیست، دندانپزشکی است که پس از طی دوره 6 ساله عمومی دندانپزشک و قبولی در آزمون رزیدنتی،یک دوره 3 ساله تخصصی ارتودنسی را سپری کرده است و میتواند ناهنجاری‌های فک و دندان را درمان کند. این متخصصین، تنها درمان‌های ارتودنسی و ارتوپدی دندانی فکی را انجام می‌دهندو درمان‌های عمومی نظیر ترمیم، عصب کشی و یا پروتز را انجام نمی‌دهد.
تمامی ارتودنتیست‌ها دندانپزشک هستند؛ ولی تنها کمتر از ۲ درصد دندانپزشکان، متخصص ارتودنسی می‌باشند.
ابزارهای مورد استفاده در ارتودنسی
ارتودنسی نیز مانند هر درمان دیگری نیازمند ابزارهایی است که در ادامه مقاله توضیح می‌دهیم:
براکت
براکت متدوال‌ترین وسیله ارتودنسی است. براکت،بههمراهسیمارتودنسی، حلقه فلزی، پلاستیک، لیگاچور و قطعات دیگر،عمل حرکت دادن دندان به جایگاه بهتر را انجام می‌دهد.
هدگیر
یک وسیلهارتودنسی خارج دهانی و غیرثابتاست که به دندانها چسبانده نمی‌شود.هنگام مسواک زدن و غذا خوردن می‌توانآن را از دهان خارج کرد. هدگیر یک یا چند تسمه دارد که روی سر بیمار قرار می‌گیرد و سیم فلزی که هدگیر را به براکت چسبیده به دندانها متصل می‌کند.
نگهدارندة ارتودنسی یا ریتینر
پس از اتمام دوره درمان متخصص براکت را از دهان بیمار خارج کرده و برای حفظ موقعیت جدید دندانها از وسیله‌‌ای به نام ریتینر استفاده می‌کند.
فضا نگهدار قوس دندانی
فضا نگه دار برای حفظ جای خالی یک دندان شیری کشیده شده و یا چند دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از فضا نگهدار معمولا درسن رشد استفاده میشود.
بایت پلیت
از بایت پلیت برای اصلاح اوربایت استفاده میشود. در وضعیت اوربایت فک بالا رشد بیش از حد داشته یا فک پایینی عقب می‌ماند و هنگام بسته بودن فک‌ها چانه، عقب‌ماندگی داشته و دندانهای جلویی بالایی جلوتر از دندانهای جلویی پایینی قرار می‌گیرند و بیش از اندازه با دندانهای پایینی همپوشانی دارند. بایت پلیت بدنه پلاستیکی دارد که در پشت دندانها قرار گرفته و نمی‌گذارد دندانهای جلویی بالایی، بیش از اندازه، پایین بیایند. همچنین این وسیله حاوی قطعات فلزی است که به ثابت نگه‌داشتن آن کمک می‌کند.
فنر فورسوز یا فورسِس
این وسیله در سیستم براکت قرارداده میشود و موقعیت فک‌ها نسبت به یکدیگر را اصلاح می‌کند. از این وسیله برای اصلاح کوچکی فک پایین،استفاده میشود.
قفس زبان
از قفس زبان برای ترک عادت فشار زبان به دندانهای جلویی استفاده میشود. این عادت، منجر به مشکلات بایت از جمله جلو زدگی دندانهای جلویی بالایی (اورجت) و باز ماندن و وجود فاصله بین دندانهای جلویی هنگام بسته بودن فک‌ها( اپن بایت) میشود.
هزینه و قیمت ارتودنسی دندان
معمولا متخصصان ارتودنسی قیمت ثابتی را برای درمان عنوان نمی‌کنند؛چراکه این هزینه به عوامل مختلفی بستگی دارد. فاکتورهای تاثیرگذار بر قیمت ارتودنسی دندان عبارتند از:
1. سن و سال بیمار
2. نوع مشکل
3. شدت مشکل
4. مدت زمان درمان
5. نوع سیستم ارتودنسی یا تجهیزات بکار رفته در طول درمان
6. نوع پوشش بیمه (معمولا بیمه تکمیلی)
7. شخص متخصص ارتودنسی دندان
8. محدوده جغرافیایی شما
9. تغییرات و نوسانات ارزی (برای برخی از دستگاه‌های ارتودنسی خارجی و وارداتی)
در جدول زیر قیمتهای تقریبی برای هر کدام از روشها بیان شده است.
روش ارتودنسی هزینه حدودی ارتودنسی محدوده قیمت
هزینه ارتودنسی متحرک در سنین 7 تا 12 سالگی برای هر فک 4,500,000 4تا 5 میلیونتومان
قیمت ارتودنی ثابت در سن 12 سالگی برای هر دو فک (12,000,000) 10 تا 15 میلیونتومان
ارتودنسی سرامیکی برای هر فک 3 میلیونگرانترازسیستمارتودنسیثابتمعمولی 7 تا 7.5 میلیونتومان
سیستم دیمون یا خودتنظیم به ازای فک 6 میلیونگرانترازسیستممعمولیارتودنسی 10 تا 10.5 میلیونتومان
پلاک شفاف ارتودنسی برای هر دو فک با هم (18,500,000) 17 تا 20 میلیونتومان
کلینیک دندانپزشکی دکتر سریتا میتواند با ارائه کلیه خدمات مربوط به اصلاح و ترمیم دندان، شما را از شر دندان های معیوب خلاص کرده و لبخندی زیبا را به شما هدیه دهد. در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی در رابطه با انتخاب روش مناسب برای ترمیم دندان های خود، می توانید با ما تماس حاصل فرمایید. همچنین جهت سهولت بیشتر در رزرو نوبت و اطلاع از هزینه های به روز شده خدمات دندان پزشکی، می توانید از اپلیکیشن دکتر سریتا نیز استفاده فرمایید.
