روش‌های مختلفی برای حفاظت از دندان و پیشگیری از پوسیدگی وجود دارد. یکی از این روش‌ها استفاده از سیلانت دندان است. این ماده شیارهای دندان را پر می‌کند و از پوسیدگی جلوگیری می‌کند. اگر برای شما این سوالات پیش آمده است که شرایط استفاده از سیلانت دندان چیست، چه کاربردی دارد، مراحل انجام آن چگونه است و… ادامه این مطلب را مطالعه کنید. در این مقاله به بررسی نکات لازم درباره فیشور سیلانت یا شیارپوش دندان می‌پردازیم.
مشاوره تخصصی و رایگان
همین الان با یک کلیک تماس بگیرید
۰۲۱۹۱۰۰۹۹۱۸
سیلانت دندان چیست؟
سیلانت دندان پوشش پلاستیکی نازکی است که روی شیارهای باریک سطح دندان‌های عقبی (مولرها و پرمولرها) قرار داده می‌شود. وقتی این کار به درستی انجام شود و شیارها به خوبی پوشانده شوند، از سطح حساس دندان در برابر اسیدی که موجب بروز حفره می‌شود، حفاظت می‌شود. در نتیجه، فیشور سیلانت به میزان قابل توجهی از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.
معمولا از سیلانت برای سطح دندان شیری استفاده نمی‌شود و از آن برای پوشاندن مینای دندان‌های دائمی استفاده می‌کنند. این کار انجام می‌شود تا ذرات غذا و باکتری‌ها در داخل شکاف‌ها گیر نکنند و باعث پوسیدگی دندان نشوند. البته منظور ما این نیست که نمی‌توان دندان کودکان را فیشور سیلانت کرد. معمولا این کار را روی دندان دائمی انجام می‌دهند. با این حال، فیشور سیلانت جایگزینی برای مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و یک رژیم غذایی سالم نیست.
فیشور سیلانت برای چه افرادی کاربردی است؟
اگر شیارها و حفره‌های بزرگی در دندان خود دارید، ممکن است دندانپزشک به شما توصیه کند که از فیشور سیلانت استفاده کنید. پیش از انجام این کار باید با دندان پزشک درباره ضروری بودن یا نبودنش صحبت کنید. همه دندان‌هایی که دارای شیار هستند، نیاز به سیلانت ندارند. معمولا توصیه می‌شود اولین دندان‌های مولر را که در حدود ۶ سالگی درمی‌آیند، فیشور سیلانت کنید. دندان‌های عقب (مولر دوم و سوم) در حدود ۱۳ سالگی ظاهر می‌شوند و باید برای انجام این کار به درستی بررسی شوند؛ زیرا ممکن است نیازی به انجام این کار نباشد.
اگر پیشتر دچار پوسیدگی دندان شده‌اید، ممکن است پزشک توصیه کند دندان خود را فیشور سیلانت کنید. این کار موجب می‌شود تا احتمال پوسیدگی در آینده کمتر شود. سیلانت‌ها از دو ماده اصلی ساخته می‌شوند:
- رزین
- گلاس آینومر
معمولا از سیلانت های رزینی استفاده می‌شود. از گلاس آینومر هم زمانی استفاده می‌شود که پزشک نتواند از رزین برای پوشاندن سطح دندان استفاده کند یا قرار است بعدا از این ماده استفاده شود. پس موقتا از گلاس آینومر استفاده می‌شود. سیلانت های گلاس آینومر حاوی فلوراید هستند که می‌تواند از پوسیدگی جلوگیری کند.
در مجموع اگر دندان‌های شما شیار عمیقی دارند، خیلی زود دچار پوسیدگی می‌شوند، در رژیم غذایی شما مقادیری زیادی از غذاهای فرآوری شده، آرد و قندهای تصفیه شده و نوشیدنی‌های شیرین وجود دارد، بهتر است از سیلانت استفاده کنید.
مراحل انجام فیشور سیلانت
برای اجرای این کار از دو روش استفاده می‌شود:
- Two-Handed: در این حالت تنها یک نفر روی دندان‌ها کار می‌کند.
- Four-Handed: در این حالت دو نفر روی دندان‌ها کار می‌کنند. معمولا در این حالت کار بهتر انجام می‌شود و ماندگاری بیشتری خواهد داشت.
در ادامه مراحل انجام فیشور سیلانت دندان را توضیح می‌دهیم.
مرحله ۱: آماده‌سازی دندان
پیش از این کار باید دندان‌ها را تمیز و آماده کرد. دندان‌ها را حتماً به خوبی مسواک بزنید. سپس پزشک نیز با دستگاه مخصوص دندان را تمیز خواهد کرد.
مرحله ۲: ایزوله کردن دندان
حال دندان‌ها را باید ایزوله کرد. منظورم از این کار این است که دندان‌ها در حالتی قرار بگیرند که آب دهان با آنها برخورد نکند. این مرحله بسیار مهم است زیرا اگر درست انجام نشود از ماندگاری سیلانت می‌کاهد. برای انجام این کار سر بیمار باید به گونه‌ای قرار بگیرد که چانه وی به سمت بالا باشد. سپس با رول‌های پنبه‌ای مخصوص دندان‌ها را از اطراف دهان جدا می‌کنند.
این کار باید برای تمامی بخش‌ها انجام شود. لوازم مخصوصی برای قرار دادن بین دندان‌ها و جدا کردن آنها از بخش‌های دیگر دهان وجود دارد. باید از تماس دندان و زبان هم جلوگیری شود. در صورتی که هر کدام از لوازم جداکننده مرطوب شدند، باید تعویض شوند و مواد خشک جای آنها را بگیرند؛ زیرا دندان و سطح تمیز شده آن نباید به بزاق آغشته شود. بهتر است مواد مرطوب شده برداشته نشوند و ماده خشک دیگر روی آنها قرار بگیرد تا بزاق اضافی گرفته شود. به عنوان مثال اگر یک رول پنبه‌ای مرطوب شد، رول پنبه‌ای دیگری روی آن قرار بگیرد تا بزاق اضافی را جذب کند و دندان خشک بماند.
مرحله ۳: شستشوی اسیدی
در این مرحله سطح دندان را با اسید فسفریک شستشو می‌دهند. هر دندان باید حداقل ۱۵ الی ۲۰ ثانیه در تماس با این ماده باشد. می‌توان از نوع مایع یا ژل آن استفاده کرد. این ماده نباید با بخش‌های نرم دهان مثل لثه‌ها برخورد کند.
مرحله ۴: شستشو و خشک کردن
حال باید دندان‌ها را شست و شو داد تا از هر گونه مواد پاک شوند. هر دندان را باید به مدت حداقل ۱۰ الی ۱۵ ثانیه شست و شو داد. سپس باید آنها را خشک کرد. ظاهر دندان‌ها در این مرحله همانند گچ می‌شود. اگر دندان‌ها پس از خشک کردن به این حالت درنیامدند، مرحله پیشین باید دوباره به مدت ۱۵ الی ۲۰ ثانیه انجام شود. دندان‌ها شست و شو داده و دوباره خشک شوند.
مرحله ۵: نصب سیلانت
در این مرحله مواد سیلانت را آماده می‌کنند. سپس آن را روی دندان می‌ریزند به گونه‌ای که هیچ حبابی ایجاد نشود. می‌توان حباب‌های ایجاد شده را با ابزار مخصوص از بین برد. نباید روی دندان را کم یا زیاد پر کرد. علاوه بر این، برجستگی‌های لبه دندان را نباید با این ماده پر کرد.
مرحله ۶: تثبیت کردن
در این مرحله باید مواد را تثبیت کرد. در واقع، مواد سیلانت باید خشک شوند و روی دندان تثبیت شوند. برای این کار از دستگاهی با نور مخصوص استفاده می‌شود. نور آبی رنگی را روی دندان‌ها می‌گیرند تا مواد روی سطح آنها خشک شود. نوک دستگاه نوری نباید به مواد برخورد کند. فاصله و میزان گرمای دستگاه باید به درستی تنظیم شود تا مواد به خوبی خشک شوند.
مرحله ۷: عملیات نهایی
پیش از شست و شوی دهان با آب باید سطح دندان را با پنبه مخصوص پاک کرد. پس از این کار فرد می‌تواند دهان خود را با آب بشوید.
بهترین زمان برای انجام فیشور سیلانت
بهترین زمان برای انجام این کار وقتی است که دندان‌های آسیاب از لثه‌ها بیرون می‌آیند. معمولا این اتفاق در شش سالگی می‌افتد. علت این امر هم این است که قرار است با این ماده از پوسیدگی‌های احتمالی جلوگیری شود. پس هر چه زودتر انجام شود، بهتر خواهد بود. هر زمان که دندان‌های آسیاب درآمدند، باید این کار را انجام دهید.
دندان‌های آسیاب دوم نیز معمولا بین ۱۲ الی ۱۴ سالگی درمی‌آیند. البته انجام این کار معمولا زمانی توصیه می‌شود که شیارهای دندان‌ها بسیار عمیق هستند. البته هر فردی می‌تواند این کار را انجام دهد و نیازی نیست حتماً در سن پایین این کار انجام شود. با این حال بهترین زمان فیشور سیلانت این سنین است.
علت این که گفته می‌شود بزرگسالان دندان خود را فیشور سیلانت نکنند این است که دندان بزرگسالان برای مدت طولانی‌تری در معرض میکروبیوم دهان قرار گرفته است. سیستم‌های پیچیده‌ای از باکتری‌ها به احتمال زیاد برای مدتی طولانی است که در شیارهای عمیق به دام افتاده‌اند. خالی کردن این شیارها می‌تواند سخت باشد.
مزایای فیشور سیلانت
این کار مزایای زیادی دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- از پوسیدگی زودرس دندان در کودکان جلوگیری می‌کند
- بدون سوزن و سوراخ‌کاری و… انجام می‌شود
- به حفظ سلامت دهان و دندان کمک می‌کند
- سدی بزرگ در برابر حفره‌ها و پوسیدگی‌ها ایجاد می‌کند
- دندانپزشک می‌تواند به راحتی سیلانت را شکل دهد تا ظاهری بسیار طبیعی به دندان بدهد
- سدی در برابر آسیب مینای دندان
- بدون نیاز به بیهوشی یا تزریق
مضرات فیشور سیلانت
فیشور سیلانت ضرر خاصی ندارد و طبق نتایج انجام شده هیچ گونه عارضه نامطلوبی را به همراه نخواهد داشت. شاید بتوان گفت تنها مشکل آن زمانی اتفاق می‌افتد که دندان پوسیده باشد و این پوسیدگی به خوبی برداشته نشود و سپس روی آن سیلانت زده شود. قبل از انجام این کار باید دندان‌ها را با دقت معاینه کرد و تمامی پوسیدگی‌ها را حذف کرد.
علاوه بر این، اگر سیلانت به خوبی روی دندان قرار نگیرد و خودش شیارهایی را ایجاد کند، ممکن است باعث تجمع باکتری شود و دندان را خراب کند. پس این مشکلات به خود سیلانت برنمی‌گردند، بلکه عدم اجرای صحیح آن باعث بروز آنها می‌شود و اصل این کار مشکلی ایجاد نمی‌کند.
طول عمر سیلانت های دندانی
به طور کلی سیلانت ها با دوام هستند و مواد آنها به گونه‌ای طراحی شده است که حتی تا یک دهه و بیشتر باقی بمانند. البته این در صورتی است که دندان پزشکی با مهارت آن را نصب کرده باشد و فرد نیز به خوبی از آن مراقبت کند؛ زیرا سیلانت دندان به معنای عدم مسواک زدن و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان نیست. البته این نکته را باید ذکر کرد که سیلانت ها برخلاف بریس نیازی به برداشته شدن ندارند و به مرور زمان از بین می‌روند. البته می‌توان در همین حین سیلانت جدیدی روی قبلی‌ها قرار داد.
انجام این کار هم تا حدی ممکن است که به دندان‌ها فشار نیاید. این مواد هم مانند دندان عمل می‌کنند؛ یعنی شما نمی‌توانید با وجود سیلانت از دندان خود برای خرد کردن چیزهای سفت مثل یخ یا آجیل استفاده کنید؛ زیرا قرار نیست سیلانت ها دندان شما را تبدیل به سنگ کنند! بلکه قرار است از پوسیدگی جلوگیری کنند.
آیا مواد سیلانت برای بدن مضر است؟
پیشتر به این نکته اشاره کردیم که سیلانت از ماده‌ای پلاستیکی ساخته می‌شود. همین امر می‌تواند نگرانی‌هایی را ایجاد کند مخصوصاً زمانی که قرار باشد از آن برای حفاظت از دندان کودکان استفاده شود. وقتی صحبت از ایمنی سیلانت می‌شود، بحث BPA به میان می‌آید.
BPA یک ترکیب مصنوعی است که در بسیاری از پلاستیک‌ها یافت می‌شود. مطالعات نشان داده است که قرار گرفتن در معرض مقادیر زیاد آن می‌تواند مضر باشد. از آنجایی که سیلانت ها از پلاستیک ساخته شده‌اند و ممکن است حاوی مقادیر کمی BPA باشند؛ اما مقدار BPA در سیلانت ها ناچیز است. در حدی که اصلاً مضر محسوب نمی‌شود و انسان‌ها در زندگی روزمره خود در معرض مقادیر بیشتری از BPA قرار می‌گیرند.
آیا می‌توان از فیشور سیلانت روی دندان‌های پوسیده استفاده کرد؟
بله! اما پیش از انجام این کار باید تمامی پوسیدگی‌ها برداشته شوند و دندان پزشک مطمئن شود که هیچ گونه پوسیدگی وجود ندارد. شاید با خود فکر کنید که حفره‌های ایجاد شده توسط پوسیدگی می‌توانند دوباره بپوسند و زیر سیلانت ها مجدداً پوسیدگی ایجاد شود. از نظر فنی، ممکن است این اتفاق بیفتد، اما بسیار نادر است. اگر دندان پزشک مهارت‌های کافی را برای انجام این کار داشته باشد، هیچ مشکلی پیش نمی‌آید. در مجموع هم سیلانت را زمانی روی دندان قرار می‌دهند که قبل از آن دندان‌ها را به خوبی شسته و خشک کرده باشند. در نتیجه، تمام بخش‌ها چک می‌شوند.
قیمت فیشور سیلانت دندان
قیمت این کار با توجه به عمق شیارها و تعداد دندان‌ها تعیین می‌شود اما می‌توان گفت که هزینه نهایی آن کمتر از پر کردن دندان بعد از پوسیدگی خواهد بود و دردسر کمتری هم دارد. ممکن است در طول زندگی خود بارها دچار مشکل پوسیدگی شوید و مجبور شوید در کنار هزینه کردن، دردهایی را تحمل کنید.
آیا می‌توان سیلانت های دندان را برداشت؟
سیلانت ها را می‌توان با روشی ساده و سریع برداشت. این کار معمولا با لیزر یا مته دندانی انجام می‌شود. این کار به دلایل مختلفی انجام می‌شود:
- استفاده از ماده‌ای دیگر برای سیلانت دندان
- اصلاح کردن ترک‌ها و شیارهای دندان
- حذف درزگیری‌های نادرست
- پوسیدن دندان
مشاوره تخصصی و رایگان
همین الان با یک کلیک تماس بگیرید
۰۲۱۹۱۰۰۹۹۱۸
سخن نهایی
در این مقاله به بررسی نکات مختلف درباره فیشور سیلانت یا شیارپوش دندان پرداختیم و فواید و مضرات آن را به همراه مراحل انجام کار و دیگر شرایط لازم توضیح دادیم. نکته مهم این است که بدانید هیچ چیزی جای بهداشت دهان دندان را نمی‌گیرد و حتی با داشتن فیشور سیلانت هم ممکن است دندان‌های شما بپوسند. پس با وجود شیارپوش هم باید با دندان خود شبیه به یک دندان عادی رفتار کنید. مسواک بزنید. نخ دندان بکشید. غذاهای سفت نخورید و… . آیا شما هم قصد دارید برای حفاظت از دندان خود این کار را انجام دهید؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.
